หัวข้อ: โรคนิ่วในไต - อาการ, สาเหตุ, การรักษา-เเละ สมุนไพร เริ่มหัวข้อโดย: Treekaesorn ที่ เมษายน 11, 2018, 10:33:16 am (https://www.img.in.th/images/6b8acbdeef85171242cdf8c11a7c9aca.png)
นิ่วในไต (Kidney Stone) นิ่วในไตเป็นยังไง ก่อนที่เราจะมาทำความรู้จักนิ่วในไตนั้น อันดับแรกจำต้องรู้จักโรคนิ่วกันก่อน โรคนิ่วเป็นตะกอนจากธาตุต่างๆที่รวมตัวกันเป็นก้อนแข็งๆที่เกิดขึ้นมาจากปัจจัยต่างๆดังเช่น ขาดสารอาหารต่างๆหลายชนิด โดยยิ่งไปกว่านั้น ซิเทรต โพแทสเซียม แมกนีเซียม แล้วก็โปรตีนจากเนื้อสัตว์ หรืออาจเกิดจากการอักเสบ จากโรคบางจำพวก ตัวอย่างเช่น โรคเก๊าท์เป็นต้น และก็โรคนิ่วนั้นยังสามารถแบ่งออกเป็นของจำพวก คือนิ่วในถุงน้ำดี และก็นิ่วในระบบทางเดินเยี่ยว แล้วก็ยังสามารถจัดประเภทนิ่วในทางเดินเยี่ยวได้อีกตามตำแหน่งที่เกิดนิ่ว ดังเช่น นิ่วในไต นิ่วในทอไต นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ แล้วก็นิ่วในทอปัสสาวะ ซึ่งนิ่วทั้งสองประเภทนี้ มีความไม่เหมือนกันอีกทั้งในส่วนประกอบ ต้นเหตุ และก็การดูแลและรักษา แต่ว่าในบทความนี้นักเขียนจะขอกล่าวถึงเฉพาะนิ่วในไตแค่นั้น นิ่วในไต เป็นก้อนผลึกขนาดเล็ก ประกอบด้วยหินปูน (แคลเซียม) กับสารเคมีและก็แร่ธาตุ นๆยกตัวอย่างเช่น ออกซาเลต ยูริก โปรตีน ฯลฯ หรือบางรายอาจจะเป็นไปได้ว่าจะมีขนาดใหญ่ที่เกิดจากสารตกค้างต่างๆทั้งยังจากสารอาหารที่เรากินเข้าไป หรือกรดบางชนิดที่ร่างกายขับออกไม่หมด ซึ่งก้อนนิ่วในไตนี้ ยังไปเพิ่มอัตราเสี่ยงสำหรับในการเป็นโรคไตอีก ชนิดของนิ่วในไต ก้อนนิ่วมีองค์ประกอบ 2 ส่วนเป็นส่วนที่เป็น ธาตุ (mineral composition) และก็ส่วนที่เป็นสาร อินทรีย์(organic matrix) ซึ่งมีประมาณร้อยละ 5-10 เป็นสารโมเลกุลใหญ่ที่พบในเยี่ยว ยกตัวอย่างเช่น โปรตีน ไขมัน รวมทั้งคาร์โบไฮเดรต เป็นต้น ส่วนที่เป็นแร่เกิดขึ้นจาก การตกผลึกของสารก่อนิ่วในฉี่ อาทิเช่น แคลเซียม ออกซาเลต ฟอสเฟต แล้วก็กรดยูริค สามารถแบ่งประเภทและชนิดของนิ่วในไตได้ดังนี้ นิ่วสสวยไวท์(struvite stones) เจอ ร้อยละ 15 เกิดในผู้เจ็บป่วยที่มีทางเดินเยี่ยวอักเสบเรื้อรัง นิ่วกรดยูริค (uric acid stones) พบราวๆจำนวนร้อยละ 6 เกิดขึ้นได้เนื่องมาจากทานอาหารที่มีพิวรีน (purine) สูง ได้แก่ เครื่องใน สัตว์ปีก เป็นต้น นิ่วซีสตี (cystine stones) พบโดยประมาณจำนวนร้อยละ 2 มีต้นเหตุที่เกิดจากความแตกต่างจากปกติของร่างกาย สำหรับการดูดซึมสารซีสตีน นิ่วแคลเซียมออกซาเลต (calcium oxalate stones) เป็นประเภทที่พบได้บ่อยที่สุด ในประเทศไทย โดยพบปริมาณร้อยละ 75-80 ซึ่งจากรายงาน การค้นคว้าที่จังหวัดขอนแก่นเจอนิ่วชนิดนี้จำนวนร้อยละ 88 และก็ที่อเมริกาเจออุบัติการณ์ปริมาณร้อยละ 90 นิ่วแคลเซียมออกซาเลตเกิดขึ้นจากแคลเซียมรวมกับกรด ออกซาลิก (oxalic acid) เมื่อไปรวมกับแร่ตัวอื่น เช่น โซเดียม แมกนีเซียม แคลเซียม หรือโปแตสเซียม จะกลายเป็นผลึกออกซาเลต แล้วก็เปลี่ยนเป็นก้อนนิ่วในเวลาถัดมา นิ่วในไตสามารถพบได้ทุกช่วงอายุตั้งแต่เด็กจนถึงผู้สูงอายุ แต่ว่าเจอได้สูงกว่าในช่วงอายุ 40 - 50 ปี โดยพบในเพศชายสูงกว่าสตรีประมาณ 2 - 3 เท่า นิ่วในไตอาจกำเนิดกับไตเพียงแค่ฝ่ายเดียว โดยช่องทางเกิดใกล้เคียงกันทั้งข้างซ้ายรวมทั้งขวาหรือกำเนิดนิ่วพร้อมกันทั้งสองข้าง แต่ว่าความร้ายแรงของนิ่วในทั้งคู่ไตมักไม่เท่ากันขึ้นกับขนาดแล้วก็ตำแหน่งของนิ่ว ในประเทศที่เจริญรุ่งเรืองแล้ว จะเจอโรคนี้ได้ประมาณ 0.2% ของประชากร ส่วนในเอเชียพบได้โดยประมาณ 2-5% สำหรับในประเทศไทย เจออัตรา การเกิดโรคนิ่วในไตรวมทั้งในระบบทางเดินเยี่ยวของผู้ป่วยใน จากสถิติกระทรวงสาธารณสุขมากขึ้นจาก 99.25 ต่อ 100,000 ของพลเมือง ในปีพ.ศ. 2550 เป็น 122.46 ในปี พุทธศักราช 2553 พบได้มากที่สุดในราษฎร ภาคเหนือแล้วก็ภาคอีสาน ในอัตรา 188.55 และ 174.67 ตามลำดับ จากการเรียนรู้ นิ่วในระบบฟุตบาทฉี่ ในปีพุทธศักราช 2552 แบ่งตามครอบครัว และ หมู่บ้าน ในพลเมืองภาคอีสาน ที่จังหวัด ขอนแก่น จำนวน 1,034 ราย (โดยรวมคนที่เป็นนิ่ว อยู่แล้ว 135 ราย) จาก 551 ครอบครัว รวมทั้ง 348 หมู่บ้าน ศึกษาด้วยวิธีถ่ายรูปรังสี Kidney-Ureter Bladder (KUB) พบว่า สมาชิกในครอบครัวปริมาณ 116 ครอบครัว (ร้อยละ 21.05) แล้วก็ใน 23 หมู่บ้าน (ร้อยละ 6.61) เป็นนิ่วในไต ตำแหน่งที่เจอนิ่วมากที่สุด คือ ในไต ราวปริมาณร้อยละ 80 สำหรับในภูมิภาคอื่นๆมีการเล่าเรียนไม่เท่าไรนัก แต่มีรายงานการศึกษาเล่าเรียนพบว่า เจอนิ่วเยอะที่สุดในช่วงอายุ 40-50 ปีแล้วก็ พบในผู้ชายมากกว่าเพศหญิง 3 เท่า แล้วก็พบ การเกิดซ้ำ ข้างใน 2 ปี ข้างหลังผ่าตัดหรือสลายนิ่วสูงถึง ปริมาณร้อยละ 39 ในขณะนี้โรคนิ่วในไตมีลัษณะทิศทางที่สูงขึ้น ในประเทศไทยและก็ทุกภูมิภาคทั้งโลก การมีนิ่วในไต ทำ ให้การทำ งานของไตเสื่อมลง และบางทีอาจรุนแรงจนกระทั่ง เกิดภาวะไตวายเรื้อรังรวมทั้งโรคไตระยะท้ายที่สุด ซึ่งทำ ให้ เสียชีวิตได้ นอกเหนือจากนี้โรคนิ่วในไตมีอุบัติการณ์กำเนิดนิ่วซ้ำ สูงมาก ทำ ให้ทั้งยังคนเจ็บรวมทั้งรัฐบาลจำต้องสูญเสียค่าใช้จ่าย สำหรับเพื่อการรักษาอย่างยิ่ง ด้วยเหตุดังกล่าวการหลีกเลี่ยงสาเหตุ เสี่ยงหรือต้นสายปลายเหตุที่ก่อให้เกิดนิ่ว ตัวอย่างเช่น พืชที่มีออกซาเลต สูง หรือการกินแคลเซียมเม็ดเสริม ควรจะเป็นสิ่งที่ จำต้องคำ คิดถึงเพื่อป้องการกันกำเนิดนิ่ว ต้นเหตุของนิ่วในไต เกิดขึ้นได้เพราะมีสาเหตุเนื่องมาจากมากมายต้นสายปลายเหตุ สิ่งที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงทางด้านสภาพแวดล้อม เมตตาบอลิซึม กรรมพันธุ์ วิถีการดำเนินชีวิต แล้วก็อุปนิสัยการกินของกินของเพศผู้ป่วยเอง แต่ว่าต้นเหตุที่สำคัญของการเกิดนิ่วในไตเป็นการมีสารก่อนิ่วในปัสสาวะสูงกว่าระดับสารยับยั้งนิ่ว ร่วมกับต้นสายปลายเหตุเสริมคือ ปริมาตรของเยี่ยวน้อย เป็นสาเหตุของการเกิดภาวการณ์อิ่มตัวยวดยิ่งของสารก่อนิ่วในเยี่ยว ก็เลยเกิดผลึกที่ไม่ละลายน้ำขึ้น เช่น แคลเซียมออกซาเลต แคลเซียมฟอสเฟต และยูเรต ผลึกนิ่วที่เกิดขึ้นจะทำการกระตุ้นให้มีการอักเสบ นำมาซึ่งการทำให้เซลล์บุด้านในไตถูกทำลาย ตำแหน่งถูกทำลายนี้จะเป็นหลักที่ให้ผลึกนิ่วเกาะยึดและรวมกลุ่มกัน เกิดการทับถมของผลึกนิ่วเป็นระยะเวลาที่ยาวนานจนถึงกลายเป็นก้อนนิ่วได้สุดท้าย ในคนธรรมดาที่มีสารยั้งนิ่วในเยี่ยวสูงเพียงพอจะสามารถยั้งการก่อตัวของผลึกนิ่วได้ ขึ้นรถเหล่านี้จะไปแย่งจับกับสารก่อนิ่ว อาทิเช่น สิเทรตจับกับแคลเซียม หรือแมกนีเซียมจับกับออกซาเลต ทำให้เกิดเป็นสารที่ละลายน้ำเจริญ และก็ขับออกไปพร้อมกับน้ำปัสสาวะ ทำให้จำนวนสารก่อนิ่วในฉี่ลดลงและไม่สามารถรวมตัวกันเป็นผลึกนิ่วได้ เว้นแต่สารยั้งนิ่วกลุ่มนี้แล้วโปรตีนในฉี่หลายชนิดยังปฏิบัติภารกิจคุ้มครองป้องกันการก่อผลึกในเยี่ยว แล้วก็เมื่อเคลือบที่ผิวผลึกจะช่วยขับผลึกออกไปกับปัสสาวะได้ง่ายมากยิ่งขึ้น ตอนนี้มีหลายงานศึกษาทำการค้นคว้าและทำการวิจัยกล่าวว่า ความแปลกของการสังเคราะห์แล้วก็การทำงานของโปรตีนยั้งนิ่วกลุ่มนี้เป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดโรคนิ่วในไต การเกิดนิ่วในไตยังอาจเกิดขึ้นได้เนื่องมาจากโรคอื่นที่เป็นอยู่ เช่น การติดเชื้อในระบบฟุตบาทปัสสาวะ โรคเมตาบอลิก รวมถึงการใช้ยารักษาโรคบางจำพวกอย่างโรคเกาท์ ต่อมไทรอยด์ดำเนินงานเกินธรรมดา โรคเบาหวาน โรคอ้วน โรคความดันโลหิตสูง รวมทั้งการรับประทานวิตามินดี และก็แคลเซียมเม็ดเสริมมากจนเกินไป อาการของนิ่วในไต สำหรับนิ่วในไตส่วนมาก ผู้เจ็บป่วยมักไม่มีอาการแสดง แต่ว่าจะมีลักษณะแสดงก็เมื่อมีการติดเชื้อโรคซ้ำไปซ้ำมารวมทั้งก้อนนิ่วที่มีขนาดเล็กมากๆอาจหลุดออกไปกับการขับฉี่โดยไม่นำไปสู่อาการหรือความรู้สึกปวดใดๆก็ตามลักษณะของนิ่วในไตอาจไม่ปรากฏให้เห็นจนตราบเท่าก้อนนิ่วเริ่มขับเคลื่อนบริเวณไตหรือไปยังท่อไต ซึ่งเป็นท่อเชื่อมต่อระหว่างไตแล้วก็กระเพาะปัสสาวะ นำมาซึ่งการทำให้ผู้ป่วยที่มีนิ่วในไตอาจมีอาการกลุ่มนี้ตามมา ดังเช่นว่า ปวดรอบๆหลังหรือช่องท้องด้านล่างข้างใดข้างหนึ่ง บางทีอาจเจ็บปวดรวดร้าวลงไปถึงบริเวณขาหนีบ มีลักษณะอาการปวดบีบเป็นระยะ และก็ปวดร้ายแรงเป็นพักๆที่รอบๆดังที่กล่าวมาข้างต้น ปัสสาวะเป็นเลือด หรืออาจมีสีแดง ชมพู แล้วก็น้ำตาล เยี่ยวแล้วเจ็บ ปวดท้องเยี่ยวบ่อยมาก ปัสสาวะน้อย เยี่ยวขุ่นหรือมีกลิ่นฉุน อาเจียน อาเจียน หนาวสั่น เจ็บป่วย รวมทั้งแม้ก้อนนิ่วมีขนาดเล็กรวมทั้งตกลมมาที่ท่อไต จะก่อให้เกิดอาการปวดบิดในท้องรุนแรง เรียกว่า “นิ่วในท่อไต” คนป่วยจะมีอาการระคายเวลาเยี่ยว อยากเยี่ยว แต่เยี่ยวขัด ทีละน้อย ในเรื่องที่มีการติดเชื้อโรคสอดแทรกจะมีลักษณะไข้ร่วมด้วย ถ้าหากปล่อยให้เป็นนิ่วไปนานๆโดยไม่ได้รับการดูแลรักษาจะมีผลให้ไตบาดเจ็บเรื้อรัง ทำให้ไตมีรูปร่างและก็ทำงานไม่ดีเหมือนปกติเพิ่มขึ้นเรื่อยๆและก็นำไปสู่สภาวะไตวายในที่สุด ขั้นตอนการรักษานิ่วในไต หมอวินิจฉัยนิ่วในไตได้จากประวัติอาการ การตรวจร่างกาย การตรวจเยี่ยว รวมทั้งอาจมีการตรวจอื่นๆเพิ่มเติมอีกสังกัดอาการคนไข้รวมทั้งดุลยพินิจของหมอ ยกตัวอย่างเช่น
การดูแลและรักษานิ่วในไตขนาดเล็ก การดูแลและรักษานิ่วขนาดเล็กที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางไม่เกิน 5 มิลลิเมตร อาจทำได้ด้วยการกินน้ำมากๆเพื่อช่วยขับก้อนนิ่วออกมาพร้อมปัสสาวะ รวมทั้งควรจะดื่มให้มากพอ (วันละ 8 – 10 แก้ว) จนกระทั่งฉี่เจือจางเยี่ยวเป็นสีใสๆนิ่วบางทีอาจหลุดลงมาเป็นนิ่วในทอไต อย่างไรก็ดี หากคนป่วยด้วยนิ่วจำพวกนี้มีลักษณะอาการ หมอบางทีอาจตรึกตรองให้ผ่าตัดเอาก้อนนิ่วออกได้เช่นกัน ถ้าเกิดเกิดก้อนนิ่วเล็กๆที่ทำให้มีการเกิดความเจ็บ แพทย์บางทีอาจใช้ยาเพื่อบรรเทาอาการปวด ตัวอย่างเช่น ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) อะเซตาไม่โนเฟ่น (Acetaminophen) หรือที่รู้จักในชื่อพาราเซตามอล และก็ท้องนาพรอกเซน (Naproxen) นอกจากนั้น การใช้ยาช่วยขับก้อนนิ่วก็เป็นอีกหนึ่งแนวทางการรักษา แพทย์อาจสั่งจ่ายยากลุ่มแอลฟา-บล็อกเกอร์ (Alpha Blocker) ซึ่งเป็นยาช่วยขับก้อนนิ่วออกมาทางฉี่ ออกฤทธิ์โดยทำให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย ทำให้ให้ก้อนนิ่วในไตถูกขับออกมาได้เร็วรวมทั้งเจ็บน้อยกว่า การรักษานิ่วในไตขนาดใหญ่ ก้อนนิ่วที่มีขนาดใหญ่กว่า 5 มม.ขึ้นไปสามารถทำให้มีเลือดออก รวมทั้งคงจะนำไปสู่แผลที่ท่อไตหรือการตำหนิดเชื้อในระบบฟุตบาทปัสสาวะ จนถึงไม่อาจจะหลุดมาเองได้ แพทย์บางทีอาจจำต้องใช้การรักษาชนิดอื่นๆดังต่อไปนี้
ปัจจัยเสี่ยงที่จะนำมาซึ่งนิ่วในไต
การติดต่อของนิ่วในไต นิ่วในไตเป็นโรคที่เกิดขึ้นจากการตกตะกอนของแร่ธาตุต่างๆแล้วก็แคลเซียม (หินปูน) เป็นก้อนผลึกขนาดต่างๆตามอวัยวะต่างๆของร่างกาย อย่างเช่น ถุงน้ำดี และก็ ระบบทางเท้าฉี่ของร่างกาย ซึ่งไม่ได้มีการติดต่อจากคนสู่คนหรือจากสัตว์สู่คนอะไร การปฏิบัติตนเมื่อเป็นนิ่วในไต การดูแลตนเองเมื่อเป็นนิ่วในไตรวมทั้งเพื่อป้องกันนิ่วย้อนกลับเป็นซ้ำหลังรักษานิ่วหายแล้ว ดังเช่นว่า
การคุ้มครองตนเองจากนิ่วในไต ช่วงอายุที่เสี่ยงต่อการเกิดนิ่วสูงสุดคือ 40-60 ปี และอัตราการเกิดเป็นนิ่วซ้ำ เจอมากถึงร้อยละ 50 ข้างใน 5 ปี การกระทำตนเพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดนิ่ว หรือการเกิดนิ่วซ้ำ ควรปฏิบัติดังนี้
ชื่อผัก ปริมาณกรดออกซาลิค ชื่อผัก ปริมาณกรดออกซาลิค (มิลลิกรัม) (มิลลิกรัม) ผักชีฝรั่ง (parsley) 1,700 หัวไชเท้า 480 มันสำปะหลัง 1,260 ใบกระเจี๊ยบ 389.5 ใบชะพลู 1,088.4 ใบยอ 387.6 ผักโขม (amaranth) 1,090 ผักปัง 385.3 ผักโขม (spinach) 970 ผักกระเฉด 310 ยอดพริกชี้ฟ้า 761.7 ผักแพงพวย 243.9 แครอท 500 กระเทียม 360
กระเจี๊ยบแดง Hibiscus sabdariffa L.
ขลู่ Pluchea indica (L.) Less.
ตะไคร้ Cymbopogon citratus Stapf
ทานตะวัน Helianthus annuus L.
สับปะรด Ananas comosus (L.) Merr.
|