|
หัวข้อ: สมุนไพรรากสามสิบรู้หรือไม่ว่ามีสรรพคุณ-ประโยชน์อย่างน่าอัศจรรย์ เริ่มหัวข้อโดย: nooisak20554 ที่ สิงหาคม 16, 2018, 03:42:40 pm (https://www.img.in.th/images/6ec34eaefa6cb051fc0500515e17db97.jpg)[/b]
รากสามสิบ[/size][/b] รากสามสิบ ชื่อสามัญ Shatavari8 รากสามสิบ ชื่อวิทยาศาสตร์ Asparagus racemosus Willd. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Protasparagus racemosus (Willd.) Oberm.) จัดอยู่ในตระกูลหน่อไม้ฝรั่ง (ASPARAGACEAE) และก็อยู่ในวงศ์ย่อย ASPARAGOIDEAE4 สมุนไพรรากสามสิบ[/b] มีชื่อเขตแดนอื่นๆว่า สามร้อยราก (กาญจนบุรี), ผักหนาม (จังหวัดโคราช), ผักชีช้าง (หนองคาย), จ๋วงเครือ (ภาคเหนือ), เตอสีเบาะ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), พอเพียงควายเมะ (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่), ชีช้าง, ผักชีช้าง, จั่นดิน, ม้าสามต๋อน, สามสิบ, ว่านรากสามสิบ, ว่านสามสิบ, ว่านสามร้อยราก, สามร้อยผัว, สาวร้อยสามี, ศตาวรี เป็นต้น รูปแบบของรากสามสิบ ต้นรากสามสิบ จัดเป็นไม้เถาเนื้อแข็งเลื้อยพันต้นไม้อื่นด้วยหนาม (หนามเปลี่ยนมาจากใบเกล็ดรอบๆข้อ) สามารถเลื้อยปีนต้นไม้อื่นขึ้นไปได้สูงประมาณ 1.5-4 เมตร แตกกิ่งเป็นเถาห่างๆลำต้นเป็นสีเขียวหรือสีขาวปนเหลือง เถามีขนาดเล็กเรียว กลม เรียบ ลื่น รวมทั้งวาว ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางโดยประมาณ 2-5 มิลลิเมตร เถาอ่อนเป็นเหลี่ยม ตามข้อเถามีหนามแหลม หนามมีลักษณะโค้งกลับ ยาวราวๆ 1-4 มม. รอบๆข้อมีกิ่งแตกกิ่งแบบรอบข้อ แล้วก็กิ่งนี้จะกลายเป็นสีเขียวลักษณะแบนเป็นรูปขอบขนาน ปลายแหลม กว้างราวๆ 0.5-1 มิลลิเมตร และยาวราว 0.5-2.5 มม. ปฏิบัติหน้าที่แทนใบ มีเหง้ารวมทั้งรากอยู่ใต้ดิน ออกเป็นกระจุกคล้ายกระสวย ลักษณะของรากออกเป็นพวงคล้ายรากกระชาย ลักษณะอวบน้ำ เป็นเส้นกลมยาว มีขนาดโตกว่าเถามาก มีเขตผู้กระทำระจายประเภทในประเทศไทย อินเดีย ศรีลังกา ชวา จีน มาเลเซีย และก็ออสเตรเลีย พบขึ้นตามป่าในเขตร้อนชื้น ป่าเขตร้อนแห้ง ป่าผลัดใบ ป่าโปร่งหรือตามเขาหินปูน ต้นรากสามสิบ สามร้อยราก ใบรากสามสิบ ใบเป็นใบคนเดียว แข็ง ออกรอบข้อเป็นฝอยๆเล็กเหมือนหางกระรอก หรือออกเรียงสลับเป็นกลุ่ม 3-4 ใบ ใบเป็นสีเขียวดก รูปแบบของใบเป็นรูปเข็มขนาดเล็ก ปลายใบแหลม เป็นรูปเคียว โคนใบแหลม มีขนาดกว้างประมาณ 0.5-1 มม. แล้วก็ยาวราว 10-36 มิลลิเมตร แผ่นมักโค้ง สันเป็นสามเหลี่ยม มี 3 สัน มีหนามที่ซอกกลุ่มใบ ก้านใบยาวราวๆ 13-20 เซนติเมตร ใบรากสามสิบ ดอกรากสามสิบ ออกดอกเป็นช่อกระจะ ยาวราวๆ 2-4 ซม. โดยจะออกที่ปลายกิ่งหรือตามซอกใบรวมทั้งข้อเถา ดอกย่อยมีขนาดเล็ก ดอกเป็นสีขาวและมีกลิ่นหอมยวนใจ มีราวๆ 12-17 ดอก ก้านดอกย่อยยาวประมาณ 2 มม. มีกลีบรวม 6 กลีบ แยกเป็น 2 วง วงนอก 3 กลีบ แล้วก็วงในอีก 3 กลีบ กลีบมีลักษณะเป็นรูปขอบขนาน ปลายกลีบมน ขอบเรียบ กลีบกว้างโดยประมาณ 0.5-1 มิลลิเมตร แล้วก็ยาวราว 2.5-3.5 มิลลิเมตร กลีบมีลักษณะบางแล้วก็ร่น โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอดรูปดอกเข็มยาวราว 2-3 มม. ส่วนปลายแยกเป็นแฉก ดอกมีเกสรผู้เชื่อมแล้วก็อยู่ตรงกันข้ามกับกลีบรวม เป็นเส้นเล็ก 6 อัน ก้านยกอับเรณูเป็นสีขาว อับเรณูเป็นสีน้ำตาลเข้ม รังไข่เป็นรูปไข่กลับ อยู่เหนือวงกลีบ ยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร มี 2 ช่อง ในแต่ละช่องมีออวุล 2 เม็ด หรือมากยิ่งกว่า ส่วนก้านเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น 2 แฉกขนาดเล็ก โดยจะออกดอกในตอนโดยประมาณม.ย.ถึงมิถานายน1,2,4,5 ดอกรากสามสิบ ผลรากสามสิบ ลักษณะของผลเป็นทรงออกจะกลม หรือเป็นพู 3 พู ผิวผลเรียบเป็นมัน มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 4-6 มิลลิเมตร ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีแดงหรือสีม่วงแดง ด้านในผลมีเม็ดราวๆ 2-6 เม็ด เม็ดเป็นสีดำ เปลือกหุ้มมีลักษณะแข็งแม้กระนั้นเปราะ ออกผลในช่วงราวๆเมษายนถึงก.ค.1,8 ผลรากสามสิบ เม็ดรากสามสิบ (https://www.img.in.th/images/649838f01a62586fb68f77740dc8b859.jpg)[/b] สรรพคุณของรากสามสิบ รากสามสิบมีรสเฝื่อนเย็น มีคุณประโยชน์เป็นยาบำรุงกำลัง ใช้เป็นยาชูกำลัง (ราก) ตำรายาไทยจะใช้รากเป็นยาแก้กระษัย (ราก) ในประเทศอินเดียจะใช้รากเป็นยากระตุ้นประสาท (ราก) รากใช้ผสมกับเหง้าขิงป่ารวมทั้งต้นจันทน์แดง ผสมกับเหล้าโรงใช้เป็นยาแก้วิงเวียน (ราก) รากใช้ต้มกับน้ำดื่มเป็นยาลดความดันเลือดและลดไขมันในเลือด (ราก) รากสามสิบมีสรรพคุณช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด โดยไปกระตุ้นลักษณะการทำงานของตับอ่อนให้เพิ่มการหลั่งสาร insulin (ราก) ต้นหรือรากนำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยารักษาโรคคอพอก (ราก, ต้น) ผลมีรสเย็น ใช้ปรุงเป็นยาแก้พิษไข้เซื่องซึม แก้พิษไข้กลับไข้ซ้ำ มักใช้ร่วมกับผลราชดัด เพื่อเป็นยาดับพิษไข้จากบิดเรื้อรัง (ผล) รากมีรสเฝื่อนเย็น ใช้รับประทานเป็นยาแก้พิษร้อนในอยากดื่มน้ำ (ราก) รากใช้ต้มกับน้ำเป็นยาแก้ไอ (ราก) ช่วยขับเสลด4 แก้การตำหนิดเชื้อที่หลอดลม (ราก) รากใช้ต้มกับน้ำกินเป็นยาช่วยขับลม และก็ช่วยลดกรดในกระเพาะ (ราก) ใช้รักษาโรคเกี่ยวกับลำไส้ แก้อาการอาหารไม่ย่อย รักษาแผลในกระเพาะอาหาร โรคกระเพาะ (ราก) รากใช้ต้มกับน้ำเป็นยาแก้อาการท้องเสีย แก้บิด (ราก) ใบมีสรรพคุณเป็นยาระบาย (ใบ) แบบเรียนยาสมุนไพรประจำถิ่นของจังหวัดอุบลราชธานีจะใช้รากเอามาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้ริดสีดวงทวาร (ราก) รากมีสรรพคุณเป็นยาแก้ขัดเบา ขับปัสสาวะ ช่วยหล่อลื่นแล้วก็กระตุ้น (ราก) ช่วยรักษาอาการประจำเดือนไม่ปกติของสตรี (ราก) อีกทั้งต้นหรือรากนำมาต้มกับน้ำเป็นยาแก้ตกเลือด (ราก, ทั้งยังต้น) ในประเทศอินเดียจะใช้รากสามสิบเป็นยากระตุ้นความสามารถทางเพศทั้งชายและหญิง คนทางภาคเหนือบ้านพวกเราจะใช้รากสามสิบทำเป็นยาดอง ใช้รับประทานเป็นยาบำรุงสำหรับผู้ชาย รับประทานแล้วคึกคักเหมือนม้า 3 ตัว ก็เลยมีอีกชื่อหนึ่งว่า “ม้าสามต๋อน” ส่วนแพทย์ยาโบราณจะใช้เป็นยาบำรุงสำหรับสตรี ซึ่งเป็นต้นเหตุของชื่อ “สาวร้อยผัว” หรือ “สามร้อยผัว” พูดอีกนัยหนึ่งไม่ว่าจะอายุเท่าใดก็ยังสามารถมีลูกมีผัวได้ อายุเท่าไรก็ยังมองสาวเสมอ แต่ไม่ใช่กินแล้วจะสามารถมีสามีได้เป็นร้อยคน ในหนังสือเรียนอายุรเวทจะใช้สมุนไพรชนิดนี้เป็นสมุนไพรหลักสำหรับในการบำรุงสตรี ทำให้กลับมาเป็นสาว ช่วยแก้ปัญหาต่างๆของสตรี ไม่ว่าจะเป็นภาวการณ์รอบเดือนไม่ปกติ ภาวการณ์หมดระดู ปวดระดู ตกขาว มีลูกยาก ไม่มีอารมณ์ทางเพศ ช่วยทำนุบำรุงครรภ์ บำรุงนม ปกป้องการแท้ง อื่นๆอีกมากมาย ส่วนวิธีการใช้ก็ให้นำรากมาต้มกิน หรือนำรากมาตากแห้งแล้วบดเป็นผุยผงปั้นเป็นลูกกลอนกินกับน้ำผึ้ง นอกเหนือจากนั้นยังใช้กระตุ้นนมในวัวนมได้อีกด้วย (ราก) ใช้เป็นยาบำรุงตับแล้วก็ปอดให้เกิดกำลังเป็นปกติ แก้ตับรวมทั้งปอดทุพพลภาพ (ราก) รากใช้ฝนทาแก้พิษจากแมลงป่องกัดต่อย (ราก) รากใช้ฝนทาแก้อาการปวดฝี ทำให้เย็น ช่วยทำลายพิษฝี พิษปวดแสบปวดร้อน (ราก) ช่วยทุเลาอาการเคือง (ราก) รากใช้กินเป็นยาแก้ลักษณะของการปวดเมื่อยล้า ครั่นตัว (ราก) ช่วยแก้ลักษณะของการปวดข้อแล้วก็คอ (ราก) ใบมีคุณประโยชน์ช่วยขับน้ำนม ช่วยทำให้เจริญอาหาร (ใบ) รากใช้เป็นยาบำรุงเด็กแรกเกิดในครรภ์ บำรุงนม บำรุงร่างกายข้างหลังการคลอดลูกของสตรี (ราก) ใน “พระคัมภีร์สรรพคุณ (แลมหาพิกัด)” ได้กล่าวถึงคุณประโยชน์ของรากสามสิบไว้ว่า “ผักหวานตัวผู้มีรสหวาน แก้กำเดา แก้จักษุโรค รากสามสิบทั้งยัง 2 มีคุณมากกว่าผักหวาน” กำเดาหรือไข้กำเดา มีอยู่ 2 จำพวก สิ่งแรกเป็นตัวร้อน เบื่อข้าว ปวดศีรษะ แล้วก็อีกอย่างหนึ่งเป็นมีลักษณะอาการร้ายแรงมากกว่า มีเม็ดผุดขึ้นตามร่างกาย มีลักษณะอาการคัน ไอ มีเสลด และมีเลือดออกทางปากรวมทั้งจมูก (ราก) ส่วนในหนังสือ “พระคู่มือเวชศาสตร์เกื้อหนุน” ได้กล่าวถึงตำรับยารักษาคนธาตุหย่อน อันมีตัวยารากสามสิบรวมอยู่ด้วยร่วมกับสมุนไพรจำพวกอื่นๆอีกหลายประเภท โดยระบุว่ามีสรรพคุณ (ที่ค่อนจะเข้าใจยาก) ว่าช่วยจำเริญชีวิตให้เกิดกำลัง ให้บำรุงธาตุไฟ ให้เจริญอินทรีย์แต่ละอย่าง มีกำลังเดินทางมากแตกต่าง รับประทานเข้าไปแล้วหาโทษไม่ได้ ใช้ได้ทั้งยังเด็ก คนวัยแก่ คนมีกำลัง คนซูบผอม คนไม่มีกำลัง คนธาตุหย่อนยาน ให้ประกอบยานี้กันเถอะ อนึ่ง รับประทานแล้วให้เกิดขึ้นบุตร ให้อกโคนแค่นดวงจันทร์ง 4 มีกำลัง ถึงกระหักก็ดีแล้ว หมอก็นับถือรักษาโดยใช้ยานี้เถอะ (ราก) อีกตำรับหนึ่งเป็นยาแก้โรคผอมเกร็ง แก้อาการหอบหืด แก้ปิดตะ รวมทั้งแก้โรคลมต่างๆจะมีสมุนไพรอยู่ร่วมกัน 20 อย่างแล้วก็รากสามสิบ (ราก) ใน “พระตำราวรโยคสาร” ตำรับยา “วะระท้องนาทิภาควิชา” เป็นตำรับยาที่ประกอบไปด้วยรากไม้ 17 อย่าง และรากสามสิบ ซึ่งเป็นตำรับยาที่ใช้แก้อันตะวิทราโรค หรือโรคที่มีลักษณะอาการเสียดแทงในลำไส้ใหญ่ ใช้เป็นยาแก้มันทาคินี แก้เสลด แก้ลุกลุมโรคหายแล และก็ยังมีตำรับยาอีกอย่างก็คือ ตำรับยาแก้เสลด ที่มีสมุนไพรรวมอยู่ด้วย 16 อย่าง และก็รากสามสิบ (ราก) ตำรับยาบำรุงครรภ์ แก้ไข้ แก้ปวดหัว ประกอบไปด้วยสมุนไพร 13 ประเภท ดังเช่น รากสามสิบ แก่นสน กฤษณา กระลำพัก ขอนดอก ชะลูด อบเชย เปลือกสมุลแว้ง เทียน 5 บัวน้ำอีกทั้ง 5 โกฐทั้ง 5 จันทน์ทั้งยัง 4 และเทพทาโร (ใช้อย่างละเสมอกัน) นำทั้งหมดมาใส่ในหม้อเคลือบหรือหม้อดิน เติมน้ำลงไปให้ท่วมยาสูงราว 6-7 ซม. แช่ทิ้งไว้ราวๆ 15 นาที แล้วนำขึ้นตั้งด้วยไฟอ่อนๆต้มต้มราวๆ 30 นาที น้ำยาเดือดรวมทั้งมีกลิ่นหอมยวนใจก็เลยยกลงจากเตา ใช้ดื่มก่อนกินอาหารตอนเช้าและก็เย็น วันละ 2 เวลา เป็นยาบำรุงท้องอย่างดี (ราก) ยิ่งกว่านั้นยังมีสรรพคุณของรากสามสิบตามเว็บต่างๆนอกเหนือจากที่กล่าวมา สมุนไพรประเภทนี้ยังมีคุณประโยชน์ช่วยสร้างสมดุลให้แก่ระบบฮอร์โมนผู้หญิง แก้วัยทอง เพิ่มขนาดทรวงอกแล้วก็สะโพก ช่วยแก้ปัญหาช่องคลอดอักเสบ กำจัดกลิ่นในช่องคลอด ช่วยกระชับช่องคลอด ทำให้มดลูกเข้าอู่เร็ว ช่วยกระชับสัดส่วน ลดไขมันส่วนเกิน บำรุงโลหิต บำรุงผิวพรรณ ลดสิว ลดฝ้า ทำให้ผิวขาวใส ช่วยชะลอความแก่ชรา ลดกลิ่นเต่า กลิ่นปาก ช่วยเสริมสร้างและพัฒนาความจำแล้วก็ปัญญา (ไม่มีอ้างอิง) ขนาดและก็การใช้ : การใช้รากตาม ให้ใช้รากราว 90-100 กรัม นำมาต้มกับน้ำดื่มวันละครั้งในตอนเวลาเช้า ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของรากสามสิบ สารสำคัญที่พบ ได้แก่ asparagamine, cetanoate, daucostirol, sarsasapogenin, shatavarin, racemosol, rutin สมุนไพรรากสามสิบมีฤทธิ์ต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย ต้านทานเชื้อรา ลดการอักเสบ แก้ลักษณะของการปวด คลายกล้ามของมดลูก บำรุงหัวใจ คุ้มครองป้องกันกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ลดอาการหัวใจโตที่เกิดขึ้นจากความดันเลือดสูง ขับน้ำนม มีฤทธิ์ราวกับฮอร์โมนเอสโตรเจน ยับยั้งโรคเบาหวาน ลดระดับไขมันในเลือด กระตุ้นภูมิต้านทาน ต้านทานอาการเม็ดเลือดขาวต่ำ เป็นพิษต่อเซลล์ของโรคมะเร็ง ยั้งการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร ยับยั้งพิษต่อตับ สารสำคัญที่พบในรากคือสาร steroidal saponins ซึ่งเป็นสารที่ทำหน้าที่เลียนแบบฮอร์โมนเพศ จึงน่าจะมีหน้าที่ในการรักษาอาการที่เกิดขึ้นในช่วงวัยหมดระดูของสตรี รวมถึงการช่วยคุ้มครองปกป้องการเกิดโรคหัวใจและเส้นเลือดรวมถึงโรคกระดูกพรุน จากการเรียน ในหนูแรทโดยใช้สารสกัดจากรากด้วยเอทานอล แบ่งเป็น 2 ตอน คือ ตอนรุนแรงรวมทั้งตอนยาวตลอด โดยการเล่าเรียนในช่วงทันควันป้อนสารสกัดเอทานอลจากรากสามสิบในขนาด 1.25 กรัมต่อโล ให้กับหนูแรทที่ไม่เป็นโรคเบาหวาน หนูแรทที่เป็นโรคเบาหวานจำพวกที่ 1 และก็ชนิดที่ 2 พบว่าไม่มีผลลดระดับน้ำตาลในเลือด แม้กระนั้นช่วยให้ทนต่อการเพิ่มขึ้นของเดกซ์โทรส ในนาทีที่ 30 ดียิ่งขึ้น ส่วนการศึกษาตอนยาวสม่ำเสมอวันละ 2 ครั้ง นาน 28 วัน ให้กับหนูที่เป็นโรคเบาหวานจำพวกที่ 2 พบว่าสามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ รวมทั้งเพิ่มระดับของอินซูลิน 30%เพิ่มสารต้านอนุมูลอิสระ เพิ่มระดับอินซูลินในตับอ่อน รวมทั้งเพิ่มไกลวัวเจนที่ตับ เมื่อเปรียบเทียบกับกรุ๊ปโรคเบาหวานควบคุม ก็เลยสรุปได้ว่าฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือดของสารสกัดจากรากสามสิบน่าจะเป็นผลมาจากการยับยั้งการสรุปยและการดูดซึมสารคาร์โบไฮเดรต และก็เพิ่มการหลั่งอินซูลิน ซึ่งคงจะมีประโยชน์สำหรับการนำไปใช้รักษาผู้ป่วยเบาหวานได้9 จากการทดสอบทางสถานพยาบาลเป็นการใช้รักษาโรคกระเพาะในคนจริงๆโดยการกินผงแห้งของราก พบว่าได้ผลดีสำหรับในการรักษาแผลที่กระเพาะแล้วก็ลำไส้เล็ก จากการที่กรดเกิน เมื่อปี คริสต์ศักราช1997 ที่ประเทศอินได้กระทำการทดสอบการใช้รากสามสิบกับผู้ป่วยความดันโลหิตสูงประเภท mild hypertension โดยทดลองเปรียบเทียบกับยาลดความดัน (Propranolol) ใช้ระยะเวลาทำการทดสอบนาน 3 เดือน ผลของการทดลองพบว่า ผู้ป่วยมีความดันโลหิตน้อยลง < 90 mm.Hg. แล้วก็ลดไขมันได้ผลดี
|