|
หัวข้อ: สมุนไพรรากสามสิบรู้หรือไม่ว่ามีสรรพคุณ-ประโยชน์อย่างน่าอัศจรรย์ เริ่มหัวข้อโดย: loidsfsa6519 ที่ สิงหาคม 17, 2018, 10:04:29 am (https://www.img.in.th/images/6ec34eaefa6cb051fc0500515e17db97.jpg)[/b]
รากสามสิบ[/size][/b] รากสามสิบ ชื่อสามัญ Shatavari8 รากสามสิบ ชื่อวิทยาศาสตร์ Asparagus racemosus Willd. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Protasparagus racemosus (Willd.) Oberm.) จัดอยู่ในสกุลหน่อไม้ฝรั่ง (ASPARAGACEAE) รวมทั้งอยู่ในสกุลย่อย ASPARAGOIDEAE4 สมุนไพรรากสามสิบ[/b] มีชื่อเขตแดนอื่นๆว่า สามร้อยราก (กาญจนบุรี), ผักหนาม (จังหวัดนครราชสีมา), ผักชีช้าง (หนองคาย), จ๋วงเครือ (ภาคเหนือ), เตอสีเบาะ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), พอควายเมะ (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่), ชีช้าง, ผักชีช้าง, จั่นดิน, ม้าสามต๋อน, สามสิบ, ว่านรากสามสิบ, ว่านสามสิบ, ว่านสามร้อยราก, สามร้อยสามี, สาวร้อยสามี, ศตาวรี เป็นต้น รูปแบบของรากสามสิบ ต้นรากสามสิบ จัดเป็นไม้เถาเนื้อแข็งเลื้อยพันต้นไม้อื่นด้วยหนาม (หนามเปลี่ยนแปลงมาจากใบเกล็ดรอบๆข้อ) สามารถเลื้อยปีนป่ายต้นไม้อื่นขึ้นไปได้สูงโดยประมาณ 1.5-4 เมตร แตกแขนงเป็นเถาห่างๆลำต้นเป็นสีเขียวหรือสีขาวแกมเหลือง เถามีขนาดเล็กเรียว กลม เรียบ ลื่น และก็เป็นเงา ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2-5 มิลลิเมตร เถาอ่อนเป็นเหลี่ยม ตามข้อเถามีหนามแหลม หนามมีลักษณะโค้งกลับ ยาวประมาณ 1-4 มิลลิเมตร บริเวณข้อมีกิ่งแตกแขนงแบบรอบข้อ และก็กิ่งนี้จะกลายเป็นสีเขียวลักษณะแบนเป็นรูปขอบขนาน ปลายแหลม กว้างราว 0.5-1 มิลลิเมตร และก็ยาวราวๆ 0.5-2.5 มม. ปฏิบัติหน้าที่แทนใบ มีเหง้าแล้วก็รากอยู่ใต้ดิน ออกเป็นกลุ่มเหมือนกระสวย ลักษณะของรากออกเป็นพวงเหมือนรากกระชาย ลักษณะอวบน้ำ เป็นเส้นกลมยาว มีขนาดโตกว่าเถามาก มีเขตผู้กระทำระจายจำพวกในประเทศไทย อินเดีย ศรีลังกา ชวา จีน มาเลเซีย รวมทั้งประเทศออสเตรเลีย เจอขึ้นตามป่าในเขตร้อนชื้น ป่าเขตร้อนแล้ง ป่าผลัดใบ ป่าโปร่งหรือตามเขาหินปูน ต้นรากสามสิบ สามร้อยราก ใบรากสามสิบ ใบเป็นใบโดดเดี่ยว แข็ง ออกรอบข้อเป็นฝอยๆเล็กคล้ายหางกระรอก หรือออกเรียงสลับเป็นกระจุก 3-4 ใบ ใบเป็นสีเขียวดก ลักษณะของใบเป็นรูปเข็มขนาดเล็ก ปลายใบแหลม เป็นรูปเคียว โคนใบแหลม มีขนาดกว้างราวๆ 0.5-1 มิลลิเมตร และก็ยาวราว 10-36 มิลลิเมตร แผ่นมักโค้ง สันเป็นสามเหลี่ยม มี 3 สัน มีหนามที่ซอกกระจุกใบ ก้านใบยาวโดยประมาณ 13-20 เซนติเมตร ใบรากสามสิบ ดอกรากสามสิบ ออกดอกเป็นช่อกระจะ ยาวประมาณ 2-4 เซนติเมตร โดยจะออกที่ปลายกิ่งหรือตามซอกใบและก็ข้อเถา ดอกย่อยมีขนาดเล็ก ดอกเป็นสีขาวแล้วก็มีกลิ่นหอม มีโดยประมาณ 12-17 ดอก ก้านดอกย่อยยาวราวๆ 2 มม. มีกลีบรวม 6 กลีบ แยกเป็น 2 วง วงนอก 3 กลีบ รวมทั้งวงในอีก 3 กลีบ กลีบมีลักษณะเป็นรูปขอบขนาน ปลายกลีบมน ขอบเรียบ กลีบกว้างราว 0.5-1 มม. และยาวราว 2.5-3.5 มม. กลีบดอกมีลักษณะบางและย่น โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอดรูปดอกเข็มยาวประมาณ 2-3 มม. ส่วนปลายแยกเป็นแฉก ดอกมีเกสรผู้เชื่อมรวมทั้งอยู่ตรงกันข้ามกับกลีบรวม เป็นเส้นเล็ก 6 อัน ก้านยกอับเรณูเป็นสีขาว อับเรณูเป็นสีน้ำตาลเข้ม รังไข่เป็นรูปไข่กลับ อยู่เหนือวงกลีบ ยาวประมาณ 1 มม. มี 2 ช่อง ในแต่ละช่องมีออวุล 2 เม็ด หรือมากยิ่งกว่า ส่วนก้านเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น 2 แฉกขนาดเล็ก โดยจะมีดอกในตอนประมาณเดือนเมษายนถึงมิ.ย.1,2,4,5 ดอกรากสามสิบ ผลรากสามสิบ ลักษณะของผลเป็นทรงค่อนข้างกลม หรือเป็นพู 3 พู ผิวผลเรียบเป็นเงา มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางโดยประมาณ 4-6 มม. ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีแดงหรือสีม่วงแดง ภายในผลมีเม็ดประมาณ 2-6 เม็ด เมล็ดเป็นสีดำ เปลือกมีลักษณะแข็งแต่เปราะ ออกดอกออกผลในช่วงโดยประมาณเดือนเมษายนถึงกรกฎาคม1,8 ผลรากสามสิบ เมล็ดรากสามสิบ (https://www.img.in.th/images/649838f01a62586fb68f77740dc8b859.jpg)[/b] คุณประโยชน์ของรากสามสิบ รากสามสิบมีรสขื่นเย็น มีสรรพคุณเป็นยาบำรุงกำลัง ใช้เป็นยาชูกำลัง (ราก) ตำรายาไทยจะใช้รากเป็นยาแก้กระษัย (ราก) ในประเทศอินเดียจะใช้รากเป็นยากระตุ้นประสาท (ราก) รากใช้ผสมกับเหง้าขิงป่าและก็ต้นจันทน์แดง ผสมกับเหล้าโรงใช้เป็นยาแก้วิงเวียน (ราก) รากใช้ต้มกับน้ำกินเป็นยาลดระดับความดันโลหิตรวมทั้งลดไขมันในเลือด (ราก) รากสามสิบมีคุณประโยชน์ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด โดยไปกระตุ้นการทำงานของตับอ่อนให้เพิ่มการหลั่งสาร insulin (ราก) ทั้งยังต้นหรือรากนำมาต้มกับน้ำเป็นยารักษาโรคคอพอก (ราก, ทั้งยังต้น) ผลมีรสเย็น ใช้ปรุงเป็นยาแก้พิษไข้เซื่องซึม แก้พิษไข้กลับไข้ซ้ำ มักใช้ร่วมกับผลราชดัด เพื่อเป็นยาดับพิษไข้จากบิดเรื้อรัง (ผล) รากมีรสฝาดเย็น ใช้กินเป็นยาแก้พิษร้อนในกระหายน้ำ (ราก) รากใช้ต้มกับน้ำเป็นยาแก้ไอ (ราก) ช่วยขับเสลด4 แก้การตำหนิดเชื้อที่หลอดลม (ราก) รากใช้ต้มกับน้ำเป็นยาช่วยขับลม แล้วก็ช่วยลดกรดในกระเพาะอาหาร (ราก) ใช้รักษาโรคเกี่ยวกับไส้ แก้อาการอาหารไม่ย่อย รักษาแผลในกระเพาะ โรคกระเพาะ (ราก) รากใช้ต้มกับน้ำกินเป็นยาแก้อาการท้องเสีย แก้บิด (ราก) ใบมีคุณประโยชน์เป็นยาระบาย (ใบ) ตำรายาสมุนไพรพื้นบ้านของจังหวัดอุบลราชธานีจะใช้รากนำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้ริดสีดวงทวาร (ราก) รากมีคุณประโยชน์เป็นยาแก้ขัดเบา ขับปัสสาวะ ช่วยหล่อลื่นรวมทั้งกระตุ้น (ราก) ช่วยรักษาอาการเมนส์ไม่ปกติของสตรี (ราก) ทั้งต้นหรือรากเอามาต้มกับน้ำกินเป็นยาแก้ตกเลือด (ราก, ต้น) ในอินเดียจะใช้รากสามสิบเป็นยากระตุ้นสมรรถนะทางเพศทั้งยังชายรวมทั้งหญิง คนทางภาคเหนือบ้านเราจะใช้รากสามสิบทำเป็นยาดอง ใช้กินเป็นยาบำรุงสำหรับผู้ชาย กินแล้วครื้นเครงราวกับม้า 3 ตัว จึงมีอีกชื่อหนึ่งว่า “ม้าสามต๋อน” ส่วนหมอยาโบราณจะใช้เป็นยาบำรุงสำหรับสตรี ซึ่งเป็นสาเหตุของชื่อ “สาวร้อยสามี” หรือ “สามร้อยผัว” กล่าวอีกนัยหนึ่งไม่ว่าจะอายุเท่าไรก็ยังสามารถมีลูกมีผัวได้ อายุเท่าไรก็ยังดูสาวเสมอ แต่ไม่ใช่รับประทานแล้วจะสามารถมีผัวได้เป็นร้อยคน ในตำราอายุรเวทจะใช้สมุนไพรประเภทนี้เป็นสมุนไพรหลักในการบำรุงสตรี ทำให้กลับมาเป็นสาว ช่วยแก้ไขปัญหาต่างๆของสตรี ไม่ว่าจะเป็นภาวะเมนส์ผิดปกติ สภาวะหมดรอบเดือน ปวดประจำเดือน ตกขาว มีลูกยาก หมดอารมณ์ทางเพศ ช่วยทำนุบำรุงครรภ์ บำรุงนม คุ้มครองการแท้ง อื่นๆอีกมากมาย สำหรับวิธีการใช้ก็ให้นำรากมาต้มรับประทาน หรือนำรากมาตากแห้งแล้วบดเป็นผุยผงปั้นเป็นลูกกลอนกินกับน้ำผึ้ง นอกนั้นยังคงใช้กระตุ้นน้ำนมในวัวนมได้อีกด้วย (ราก) ใช้เป็นยาบำรุงตับและก็ปอดให้กำเนิดกำลังเป็นปกติ แก้ตับแล้วก็ปอดพิการ (ราก) รากใช้ฝนทาแก้พิษจากแมลงป่องกัดต่อย (ราก) รากใช้ฝนทาแก้อาการปวดฝี ทำให้เย็น ช่วยถอนพิษฝี พิษปวดแสบปวดร้อน (ราก) ช่วยทุเลาอาการระคายเคือง (ราก) รากใช้กินเป็นยาแก้อาการปวดเมื่อย ครั่นเนื้อครั่นตัว (ราก) ช่วยแก้อาการปวดข้อแล้วก็คอ (ราก) ใบมีสรรพคุณช่วยขับนม ช่วยทำให้เจริญอาหาร (ใบ) รากใช้เป็นยาบำรุงทารกในท้อง บำรุงน้ำนม บำรุงร่างกายหลังการคลอดลูกของสตรี (ราก) ใน “พระหนังสือคุณประโยชน์ (แลมหาพิกัด)” ได้พูดถึงสรรพคุณของรากสามสิบไว้ว่า “ผักหวานเพศผู้มีรสหวาน แก้กำเดา แก้จักขุโรค รากสามสิบ 2 มีคุณยิ่งกว่าผักหวาน” กำเดาหรือไข้กำเดา มีอยู่ 2 ชนิด อย่างแรกหมายถึงตัวร้อน ไม่อยากกินอาหาร ปวดศีรษะ แล้วก็อีกอย่างหนึ่งเป็นมีลักษณะอาการร้ายแรงมากกว่า มีเม็ดผุดขึ้นตามร่างกาย มีอาการคัน ไอ มีเสมหะ แล้วก็มีเลือดออกทางปากรวมทั้งจมูก (ราก) ส่วนในหนังสือ “พระคัมภีร์เวชศาสตร์ช่วยเหลือ” ได้เอ๋ยถึงตำรับยารักษาคนธาตุหย่อนยาน อันมีตัวยารากสามสิบรวมอยู่ด้วยร่วมกับสมุนไพรประเภทอื่นๆอีกหลายชนิด โดยระบุว่ามีคุณประโยชน์ (ที่ค่อนข้างจะเข้าใจยาก) ว่าช่วยจำเริญชีวิตให้กำเนิดกำลัง ให้บำรุงธาตุไฟ ให้จำเริญอินทรีย์แต่ละอย่าง มีกำลังมากแตกต่างกัน รับประทานเข้าไปแล้วหาโทษไม่ได้ ใช้ได้ทั้งยังเด็ก ผู้สูงวัย คนมีกำลัง คนผอมบาง คนไม่มีกำลัง คนธาตุหย่อนยาน ให้ประกอบยานี้กันเถิด อนึ่ง กินแล้วให้บังเกิดบุตร ให้อกตอแค่นเดือนงอีกทั้ง 4 มีกำลัง ถึงกระหักดีแล้ว แพทย์ก็นับถือรักษาด้วยการใช้ยานี้เถิด (ราก) อีกตำรับหนึ่งเป็นยาแก้โรคผอมแห้ง แก้โรคหอบหืด แก้ปิดตะ รวมทั้งแก้โรคลมต่างๆจะมีสมุนไพรอยู่ร่วมกัน 20 อย่างรวมทั้งรากสามสิบ (ราก) ใน “พระหนังสือวรโยคสาร” ตำรับยา “วะระนาทิแผนก” เป็นตำรับยาที่ประกอบไปด้วยรากไม้ 17 อย่าง รวมทั้งรากสามสิบ ซึ่งเป็นตำรับยาที่ใช้แก้อันตะวิทราโรค หรือโรคที่มีลักษณะทิ่มแทงในลำไส้ใหญ่ ใช้เป็นยาแก้มันทาคินี แก้เสลด แก้ระอุลุมโรคหายแล และก็ยังมีตำรับยาอีกอย่างก็คือ ตำรับยาแก้เสลด ที่มีสมุนไพรรวมอยู่ด้วย 16 อย่าง รวมทั้งรากสามสิบ (ราก) ตำรับยาบำรุงครรภ์ แก้ไข้ แก้ปวดหัว ประกอบไปด้วยสมุนไพร 13 จำพวก ได้แก่ รากสามสิบ แก่นสน กฤษณา กระลำพัก ขอนดอก ชะลูด อบเชย เปลือกสมุลแว้ง เทียน 5 บัวน้ำ 5 โกฐทั้ง 5 จันทน์ทั้งยัง 4 แล้วก็เทพทาโร (ใช้อย่างละเสมอกัน) นำทั้งหมดมาใส่ไว้ภายในหม้อฉาบหรือหม้อดิน เพิ่มน้ำลงไปให้ท่วมยาสูงราว 6-7 ซม. แช่ทิ้งไว้ประมาณ 15 นาที แล้วนำขึ้นตั้งด้วยไฟอ่อนๆต้มเคี่ยวประมาณ 30 นาที น้ำยาเดือดและมีกลิ่นหอมหวนจึงชูลงจากเตา ใช้ดื่มก่อนอาหารตอนเช้าและก็เย็น วันละ 2 เวลา เป็นยาบำรุงท้องอย่างดี (ราก) นอกจากนั้นยังมีสรรพคุณของรากสามสิบตามเว็บไซต์ต่างๆนอกจากที่กล่าวมา สมุนไพรชนิดนี้ยังมีคุณประโยชน์ช่วยสร้างสมดุลให้แก่ระบบฮอร์โมนเพศหญิง แก้วัยทอง เพิ่มขนาดอกแล้วก็สะโพก ช่วยขจัดปัญหาช่องคลอดอักเสบ ดับกลิ่นในช่องคลอด ช่วยกระชับช่องคลอด ทำให้มดลูกเข้าอู่เร็ว ช่วยกระชับสัดส่วน ลดไขมันส่วนเกิน บำรุงเลือด บำรุงผิวพรรณ ลดสิว ลดฝ้า ทำให้ผิวขาวใส ช่วยชะลอความแก่เฒ่า ลดกลิ่นเต่า กลิ่นปาก ช่วยเสริมสร้างและพัฒนาความจำและก็สติปัญญา (ไม่มีอ้างอิง) ขนาดและการใช้ : การใช้รากตาม ให้ใช้รากราว 90-100 กรัม นำมาต้มกับน้ำกินวันละครั้งในรุ่งอรุณ ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของรากสามสิบ สารสำคัญที่พบ ยกตัวอย่างเช่น asparagamine, cetanoate, daucostirol, sarsasapogenin, shatavarin, racemosol, rutin สมุนไพรรากสามสิบมีฤทธิ์ต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย ต้านทานเชื้อรา ลดการอักเสบ แก้ลักษณะของการปวด คลายกล้ามเนื้อของมดลูก บำรุงหัวใจ คุ้มครองปกป้องกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ลดอาการหัวใจโตที่เกิดจากความดันเลือดสูง ขับน้ำนม มีฤทธิ์ราวกับฮอร์โมนเอสโตรเจน ยับยั้งเบาหวาน ลดระดับไขมันในเลือด กระตุ้นภูมิต้านทาน ต้านอาการเม็ดเลือดขาวต่ำ เป็นพิษต่อเซลล์มะเร็ง ยั้งการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร ยับยั้งพิษต่อตับ สารสำคัญที่พบในรากคือสาร steroidal saponins ซึ่งเป็นสารที่ปฏิบัติหน้าที่เอาอย่างฮอร์โมนเพศ ก็เลยน่าจะมีหน้าที่สำหรับการรักษาอาการที่เกิดขึ้นในตอนวัยหมดระดูของสตรี รวมไปถึงการช่วยคุ้มครองการเกิดโรคหัวใจแล้วก็เส้นโลหิตรวมทั้งโรคกระดูกพรุน จากการเล่าเรียน ในหนูแรทโดยใช้สารสกัดจากรากด้วยเอทานอล แบ่งเป็น 2 ตอนเป็นตอนกระทันหันแล้วก็ช่วงยาวตลอด โดยการศึกษาเล่าเรียนในช่วงเฉียบพลันป้อนสารสกัดเอทานอลจากรากสามสิบในขนาด 1.25 กรัมต่อกิโลกรัม ให้กับหนูแรทที่ไม่เป็นโรคเบาหวาน หนูแรทที่เป็นโรคเบาหวานประเภทที่ 1 และก็ชนิดที่ 2 พบว่าไม่มีผลลดระดับน้ำตาลในเลือด แม้กระนั้นช่วยทำให้ทนต่อการเพิ่มขึ้นของเดกซ์โทรส ในนาทีที่ 30 ดียิ่งขึ้น ส่วนการเรียนตอนยาวสม่ำเสมอวันละ 2 ครั้ง นาน 28 วัน ให้กับหนูที่เป็นโรคเบาหวานประเภทที่ 2 พบว่าสามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ รวมทั้งเพิ่มระดับของอินซูลิน 30%เพิ่มสารต้านอนุมูลอิสระ เพิ่มระดับอินซูลินในตับอ่อน และก็เพิ่มไกลวัวเจนที่ตับ เมื่อเปรียบเทียบกับกรุ๊ปเบาหวานควบคุม จึงสรุปได้ว่าฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือดของสารสกัดจากรากสามสิบน่าจะเป็นผลมาจากการหยุดยั้งการย่อยแล้วก็การดูดซึมสารคาร์โบไฮเดรต และก็เพิ่มการหลั่งอินซูลิน ซึ่งน่าจะเป็นประโยชน์สำหรับการเอาไปใช้รักษาผู้ป่วยเบาหวานได้9 จากการทดสอบทางคลินิก คือ การใช้รักษาโรคกระเพาะในคนจริงๆโดยการรับประทานผงแห้งของราก พบว่าได้ผลดีในการรักษาแผลที่กระเพาะและก็ลำไส้เล็ก จากการที่กรดเกิน เมื่อปี ค.ศ.1997 ที่ประเทศอินได้ทำการทดสอบการใช้รากสามสิบกับผู้ป่วยความดันโลหิตสูงชนิด mild hypertension โดยทดลองเปรียบเทียบกับยาลดความดัน (Propranolol) ใช้ระยะเวลากระทำการทดสอบนาน 3 เดือน ผลของการทดลองพบว่า ผู้ป่วยมีความดันเลือดลดน้อยลง < 90 mm.Hg. แล้วก็ลดไขมันได้ผลลัพธ์ที่ดี
|