Advertisement
[url=http://www.disthai.com/]สมุนไพรมะขามป้อมะขามป้อม Phyllanthus emblica Linn.บางถิ่นเรียก มะขามป้อม (ทั่วไป) กันโตด (เขมร-เมืองจันท์) กำทวด (ราชบุรี) มั่งลู่ สันยาส่า (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน).
ไม้ใหญ่ ขนาดกึ่งกลาง สูง 8-12 มัธยม เปลือกสีเขียวอมเทา ลอกออกเป็นแผ่นๆเนื้อไม้สีแดงอมน้ำตาล. ใบ ลำพัง สีเขียวอ่อน กว้าง 0.25-0.5 ซม. ยาว 0.8-1.2 เซนติเมตร เรียงชิดกัน ดูผาดๆเหมือนใบเกาะติด ก้านใบสั้นมาก. ดอก เล็ก สีขาว หรือ นวล ดอกแยกเพศ แม้กระนั้นเกิดบนต้นเดียวกัน ออกตามง่ามใบ 6 ดอก มีกลีบรองกลีบดอกไม้ 6 กลีบ ไม่มีกลีบดอก.
[url=http://www.disthai.com/]สมุนไพ[/b] ดอกเพศผู้ มีเกสรผู้ 3 อัน ฐานรองดอกมีต่อม 6 ต่อม. ดอกเพศภรรยา มีฐานรองดอกเป็นรูปถ้วย ขอบถ้วยหยัก รังไข่มี 3 ช่อง หลอดท่อรังไข่ปลายแยกเป็น 2 แฉก แตกต่างกัน. ผล กลม มีเนื้อครึ้ม เส้นผ่าศูนย์กลาง 1.2-2 ซม. ผลอ่อนสีเขียวอ่อน ผลแก่สีเขียวอมเหลือง เนื้อกินได้ มีรสฝาก เปรี้ยว ขม แล้วก็อมหวาน เปลือกเม็ดแข็ง มีสันตามทางยาว 6 สัน ข้างในมี 6 เม็ด.
นิเวศน์วิทยา: ขึ้นประปรายเป็นกลุ่มๆตามป่าเบญจพรรณแล้ง ป่าเต็งรัง แล้วก็ป่าดงดิบทั่วๆไป
คุณประโยชน์ : ราก น้ำต้มรากกินเป็นยาลดไข้ เป็นยาเย็น ฟอกเลือด แล้วก็ทำให้คลื่นไส้ ถ้ากลั่นราก จะได้สารที่มีคุณสมบัติเป็นยาฝาดสมานที่ดีมากกว่าสีเสียด (catechu) (55). ต้น เปลือกเป็นยาฝาดสมาน ใบ น้ำสุกใบใช้อาบลดไข้ ดอก มีกลิ่นหอมคล้ายผิวมะนาว ใช้เข้าเครื่องยาเป็นยาเย็น และยาระบาย. ผล ใช้ได้อีกทั้งผลสด แล้วก็ผลแห้ง มีฤทธิ์กัดทำลาย เป็นยาเย็น ยาฝาดสมาน แก้ไข้ ขับปัสสาวะ ระบาย บำรุงหัวใจ ฟอกโลหิต น้ำคั้นผลสด มีจำนวนวิตามินซีสูขี้ตระหนี่ว่าน้ำส้มคั้นประมาณ 20 เท่า ในจำนวนเท่ากัน ใช้แก้โรคลักปิดลักเปิด (scurvy) ยางผลใช้หยอดแก้ตาอักเสบ รับประทานเป็นยาช่วยสำหรับการย่อย รวมทั้งขับเยี่ยว เนื้อผลแห้งที่เรียกว่า Emblic myrobalan ใช้เป็นยาฝาดสมาน เนื่องจากมี tannin แก้โรคริดสีดวงทวาร แก้บิด ท้องร่วง ใช้กับธาตุเหล็กแก้โรคดีซ่านและช่วยย่อย ถ้าเกิดหมักผลจะได้แอลกอฮอล์ กินแก้ของกินไม่ย่อย แก้ไอ และก็แก้โรคดีซ่าน
