Advertisement
[url=http://www.disthai.com/]สมุนไพรว่านธรณีสาว่านธรณีสารPhyllanthus pulcher Wall. Ex Muell. Arg.บางถิ่นเรียกว่า ว่านธรณีสาร(จังหวัดกรุงเทพ) กระทืบยอบ (จังหวัดชุมพร) ก้างปลา (จังหวัดนราธิวาส) ก้างปลาดิน ดอกใต้ใบ (นครศรีธรรมราช) ก้างปลาแดง ครีบยอด (จังหวัดสุราษฎร์ธานี) คดทราย (จังหวัดสงขลา) เคอก้อเนาะ (มลายู-จังหวัดนราธิวาส) ตรึงบาดาล (จังหวัดประจวบคีรีขันธ์) รูรี (จังหวัดสตูล).
ไม้พุ่ม สูงไม่เกิน 1 มัธยม ลำต้นกลม สั้น มีขนปกคลุมเป็นสีน้ำตาล ขนหักง่าย แต่ว่ากิ่งยาวเรียว ใบ ผู้เดียว เรียงสลับกันซ้ายขวาถี่ๆรูปขอบขนานเบี้ยวๆหรือ รูปไข่แกมขอบขนาน กว้าง 0.8-1.3 เซนติเมตร ยาว 1.5-3.0 เซนติเมตร ปลายใบกลม มน ปลายสุดมีติ่งแหลมเล็กๆขอบของใบเรียบ โคนใบแหลมหรือมน เบี้ยว เนื้อใบบาง เกลี้ยงทั้งสองด้าน ด้านล่างมีสีอ่อนกว่างด้านบน ก้านใบสั้นมากมาย ราวๆ 1 มม. มีหูใบเล็กๆแหลมๆหนึ่งคู่ ยาว 2.5 มม. ติดอยู่กับโคนก้านใบ. ดอก ออกโดดเดี่ยวๆตามง่ามใบรวมทั้งปลายๆกิ่ง ซึ่งใบได้ลดรูปลงไปจนมองเหมือนช่อดอก. ดอกเพศผู้ ออกเป็นกลุ่มตามง่ามใบใกล้โคนกิ่ง ก้านดอกยาว 0.5-1 เซนติเมตร ดอกมี 4 กลีบ สามเหลี่ยม รูปไข่แกมสามเหลี่ยม หรือ รูปไข่แกมรูปขอบขนาน เรียงเป็นชั้นเดียว สีเขียวอ่อน โคนกลีบสีแดงเข้ม ขอบกลีบสีอ่อน รวมทั้งเป็นแฉกแหลมๆหลายชิ้น ยาว 3.5-4.5 มม. เกสรผู้มี 2 อัน ก้านเกสรเชื่อมชิดกันเป็นแท่งสั้นๆอับเรณูแตกตามยาว ฐานดอกมีต่อมรูปไต 4 ต่อม.
สมุนไพร ดอกเพศภรรยา มักจะออกตามง่ามใบที่อยู่ตอนบนของกิ่ง ก้านดอกยาว 1.5-2.0 ซม. มีกลีบ 6 กลีบ รูปไข่ หรือ รูปไข่แกมขอบขนาน ยาวราวๆ 8 มม. เรียงเป็นชั้นเดี่ยว รังไข่รูปกลมแป้น มี 3 พู สีแดงเข้ม ไม่มีขน ข้างในมี 3 ช่อง ท่อรังไข่ 3 อัน แยกจากกันแทบถึงโคนท่อ แต่ละอันแยกเป็น 2 แฉก ฐานดอกเป็นรูปถ้วย สูง 2 ใน 3 ของรังไข่. ผล ค่อนข้างจะกลม มีเส้นผ่านศูนย์กลางโดยประมาณ 3 มม. ผิวเนียน สีน้ำตาลอ่อน ก้านผลยาว 2.5 ซม.
นิเวศน์วิทยา : ขึ้นเรี่ยราดในป่าดงดิบ เหนือระดับน้ำทะเลไม่เกิน 420 ม. ปลูกเป็น
สมุนไพร รวมทั้งเป็นวัชพืชตามสวนผลไม้.
คุณประโยชน์ : ต้น น้ำต้มทั้งต้นรับประทานแก้เจ็บท้อง ใช้ข้างนอกเป็นยาล้างตา ทาผิวหนัง แก้ฝีอักเสบ แก้คัน ทาท้องแก้ไข้ และก็ทาท้องเด็กช่วยให้ไตปฏิบัติงานเป็นปกติ ใบ ตำเป็นยาพอกเหงือกแก้ปวดฟัน พอกฝี แก้อาการบวม แล้วก็คันตามร่างกาย
