Advertisement
โรคถุงลมโป่งพอง (Emphysema)โรคถุงลมโป่งพอ[/color]เป็นยังไง โรคถุงลมโป่งพอง (Emphysema) เป็นโรคที่อยู่ในกรุ๊ปของโรคปอดอุดกันเรื้อรัง (Chronic Obstructive Pulmonary Disease: COPD) ซึ่งโรคปอดอุดกันเรื้อรัง จะประกอบไปด้วยโรคหลอดลมอักเสบรวมทั้งถุงลมโป่งพอง โดยธรรมดาแล้วจะเจอลักษณะของ 2 โรคนี้ด้วยกัน แต่ถ้าหากตรวจเจอว่าปอดมีพยาธิสภาพของถุงลมที่โป่งพองออกเป็นจุดเด่น ก็จะเรียกว่า “โรคถุงลมโป่งพอง” ซึ่งก็คือ สภาวะพิการอย่างถาวรของถุงลมในปอด ซึ่งมีเหตุมาจากผนังถุงลมเสียความยืดหยุ่นและเปราะง่าย ทำให้ถุงลมสูญเสียหน้าที่สำหรับเพื่อการเปลี่ยนอากาศ และผนังของถุงลมที่เปราะยังมีการแตกทะลุ ทำให้มีถุงลมขนาดเล็กๆหลายๆอันรวมตัวเป็นถุงลมที่โป่งพองรวมทั้งทุพพลภาพ ส่งผลให้จำนวนพื้นผิวของถุงลมที่ยังปฏิบัติภารกิจได้ทั้งหมดทั้งปวงลดน้อยลงกว่าธรรมดา รวมทั้งมีอากาศด้านในปอดมากยิ่งกว่าปกติได้ผลให้ออกสิเจนก็เลยไปสู่กระแสเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้ลดลง คนไข้จึงมีอาการหายใจตื้นและก็กำเนิดอาการหอบง่ายตามมา
โรคนี้ชอบเจอในคนแก่ (ช่วงอายุ 45-65 ปี) เจอในเพศชายได้มากกว่าเพศหญิง แล้วก็มักพบร่วมกับโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรังรวมทั้งแยกออกจากกันยาก คนไข้โดยมากจะมีประวัติการสูบยาสูบจัด มานานเป็น 10-20 ปีขึ้นไป หรือไม่ก็มีประวัติอยู่การได้รับมลภาวะทางอากาศในปริมาณมากและก็ติดต่อกันเป็นระยะเวลานานๆๆไม่ว่าจะเป็นอากาศเสีย ฝุ่นละออง ควัน หรือมีอาชีพดำเนินงานในโรงงานหรือเหมืองที่หายใจเอาสารระคายเข้าไปเป็นประจำ [url=http://www.disthai.com/16827806/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%96%E0%B8%B8%E0%B8%87%E0%B8%A5%E0%B8%A1%E0%B9%82%E0%B8%9B%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%9E%E0%B8%AD%E0%B8%87-emphysema]
โรคถุงลมโป่งพอง เป็นโรคที่พบได้มากและก็เป็นต้นเหตุลำดับหนึ่งของการเสียชีวิตในประชาชนทั่วทั้งโลก โดยในประเทศอเมริกาพบเป็นลำดับที่ 4 ของต้นสายปลายเหตุการตายของมวลชน ถ้าหากนับเฉพาะโรคถุงลมโป่งพอง อัตราการเจอโรคเป็น18 คน ในประชากร 1,000 คน ส่วนสถานการณ์ตอนนี้ของถุงลมโป่งพองในประเทศไทย มีลัษณะทิศทางสูงมากขึ้นตามลำดับเช่นเดียวกันกับทั่วทั้งโลก แล้วก็เป็นหนึ่งในสิบ สิ่งที่ทำให้เกิดการเสียชีวิต ของพลเมืองไทย ก็เลยนับเป็นโรคที่เป็นปัญหาทางสาธารณสุขของเมืองไทยอีกโรคหนึ่ง
สาเหตุของโรคถุงลมโป่งพอง ปัจจัยสำคัญที่นำมาซึ่งถุงลมโป่งพอง เป็นการสูบบุหรี่ แต่ว่าจากการศึกษาเล่าเรียนพบว่าผู้ที่สูบบุหรี่มีโอกาสเป็นถุงลมโป่งพองมากยิ่งกว่าผู้ที่ไม่ได้ดูดบุหรี่มากถึง 6 เท่า ซึ่งผู้ที่เป็นโรคนี้ มักมีประวัติดูดบุหรี่จัด (มากยิ่งกว่าวันละ 20 มวน) นาน 10-20 ปีขึ้นไป พิษในบุหรี่จะเบาๆทำลายเยื่อบุหลอดลมและก็ ถุงลมในปอด ทีละน้อยๆ ใช้เวลานานนับสิบๆปี จนถึงท้ายที่สุดถุงลมปอดพิการ เป็นสูญเสียหน้าที่สำหรับเพื่อการแลกเปลี่ยนอากาศ (นำก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ซึ่งเป็นอากาศเสียออกจากร่างกาย แล้วก็นำออกซิเจนซึ่งเป็นอากาศดีเข้าสู่ร่างกาย โดยผ่านทางระบบฟุตบาทหายใจ) กำเนิดอาการหอบอิดโรยง่าย รวมทั้งเกิดโรคติดเชื้อของปอดซ้ำซาก
เว้นเสียแต่ยาสูบซึ่งเป็นต้นเหตุสำคัญของโรคนี้แล้ว ผู้เจ็บป่วยส่วนน้อยยังอาจเป็นเพราะมูลเหตุอื่น ยกตัวอย่างเช่น มลภาวะในอากาศ การหายใจเอามลภาวะในอากาศ อาทิเช่น ควันจากการเผาไหม้ที่เกิดจากเชื้อเพลิง ไอเสียรถยนต์ จะเพิ่มความเสี่ยงให้กำเนิดถุงลมโป่งพอง เพราะว่าพบว่าประชากรที่อาศัยอยู่ในเมืองใหญ่ๆจะมีอัตราการป่วยเป็นโรคปอดอุดกันเรื้อรังซึ่งรวมทั้งโรคถุงลมโป่งพองได้มากกว่าประชาชนที่อาศัยอยู่ในต่างจังหวัด มลภาวะทางอากาศจึงน่าจะมีส่วนเกี่ยวข้องไม่มากมายก็น้อย ควันพิษหรือสารเคมีจากโรงงาน ไม่ว่าจะเป็นฝุ่นหรือควันพิษที่มีส่วนประกอบของสารเคมีหรือฝุ่นจากไม้ ฝ้าย หรือวิธีการทำบ่อแร่ ถ้าหายใจเข้าไปในจำนวนที่มากแล้วก็เป็นระยะเวลาที่ยาวนาน ก็มีโอกาสในการเสี่ยงที่ก่อให้เกิดถุงลมโป่งพองได้มากขึ้น ซึ่งจะเพิ่มช่องทางมากขึ้นไปอีกถ้าหากเป็นผู้ที่สูบบุหรี่ ภาวการณ์พร่องสารต้านทริปสิน (α1-antitrypsin) ซึ่งเป็นเอนไซม์คุ้มครองป้องกันการถูกทำลายของเนื้อเยื่อเกี่ยวเนื่องจากสารต่างๆก็เลยช่วยปกป้องไม่ให้ถุงลมปอดถูกสารพิษ ภาวการณ์นี้จัดเป็นโรคทางพันธุกรรมซึ่งสามารถถ่ายทอดไปสู่ลูกหลานได้ ซึ่งโรคทางพันธุกรรมประเภทนี้ส่วนมากจะพบในคนเชื้อชาติผิวขาว มักเกิดอาการในกลุ่มผู้เจ็บป่วยที่แก่ต่ำลงมากยิ่งกว่า 40-50 ปี แล้วก็ผู้ป่วยมักจะไม่สูบบุหรี่ แต่ ภาวการณ์นี้ก็เจอเกิดได้น้อยมากคือประมาณ 3% ของโรคปอดเรื้อรังทั้งผอง
อาการโรคถุงลมโป่งพอง ระยะเริ่มต้นจะมีลักษณะของหลอดลมอักเสบเรื้อรัง กล่าวอีกนัยหนึ่งจะมีอาการไอมีเสลดเรื้อรังเป็นนานนับเดือนนานแรมปี คนป่วยมักจะไอหรือขากเสลดในคอหลังจากตื่นนอนช่วงเช้าเสมอๆ กระทั่งนึกว่าเป็นเรื่องปกติและไม่ได้ตั้งใจดูแล ถัดมาจะเริ่มไอถี่ขึ้นทั้งวัน แล้วก็มีเสมหะเยอะมาก ในช่วงแรกเสมหะมีสีขาว ต่อมาบางครั้งอาจจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือเขียว เป็นไข้ หรือหอบเหนื่อยเป็นบางครั้งบางคราวจากโรคติดเชื้อสอดแทรก เว้นเสียแต่อาการไอเรื้อรังดังที่กล่าวผ่านมาแล้วแล้ว คนป่วยจะมีลักษณะอาการอ่อนเพลียง่ายเวลาออกแรงมาก อาการหอบอ่อนล้าจะค่อยๆเป็นมากขึ้น แม้แต่เวลาเดินตามปกติ เวลากล่าวหรือทำกิจกรรมเล็กๆน้อยๆในชีวิตประจำวันก็จะรู้สึกอิดโรยง่าย
แม้คนป่วยยังสูบบุหรี่ถัดไป สุดท้ายอาการจะรุนแรง กระทั่งแม้แต่อยู่เฉยๆก็รู้สึกหอบเหนื่อย ทั้งนี้เนื่องจากว่าถุงลมปอดทุพพลภาพอย่างรุนแรง ไม่สามารถที่จะปฏิบัติภารกิจแลกเปลี่ยนอากาศ นำออกซิเจนไปเลี้ยงร่างกายให้กำเนิดพลังงาน ผู้เจ็บป่วยมักมีลักษณะอาการกำเริบเสิบสานหนักเป็นครั้งคราว เหตุเพราะมีการติดโรค (หลอดลมอักเสบ ปอด) เข้าแทรก ทำให้มีไข้ ไอมีเสมหะเหลืองหรือเขียว หายใจหอบ หายใจมีเสียงดังวี้ดๆตัวเขียว กระทั่งต้องเข้ารักษาตัวในโรงหมอ เมื่อเป็นถึงขั้นระยะรุนแรง ผู้ป่วยมักมีลักษณะอาการเบื่อข้าว น้ำหนักลด รูปร่างผอมบาง มีลักษณะหอบเมื่อยล้า อยู่ตลอดเวลา มีลักษณะปวดร้าวทรมาณแสนสาหัสและก็บางทีอาจเสียชีวิตได้จากโรคแทรกซ้อน
ยิ่งไปกว่านั้น ในบางรายบางทีอาจพบว่ามีริมฝีปากหรือเล็บเป็นสีคล้ำออกม่วงเทาหรือฟ้าเข้มเหตุเพราะขาดออกสิเจน หรือแม้มีอาการหายใจตื้นเป็นระยะเวลานานหลายเดือนแล้วก็มีลักษณะที่ห่วยแตกลงอีกด้วย
สิ่งที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดโรคถุงลมโป่งพอง สิ่งที่ก่อให้เกิดความเสี่ยง แบ่งออกเป็น 2 กรุ๊ปเป็น
- เหตุด้านคนเจ็บ ดังเช่นว่า ลักษณะทางกรรมพันธุ์ เป็นโรคทางพันธุกรรมที่ขาดเอนไซม์ (Enzyme) ชื่อ Alpha-one antitrypsin ซึ่งเป็นโปรตีนที่ทำหน้าที่เร่งปฏิกิริยาเคมีคุ้มครองปกป้องการถูกทำลายของเยื่อเกี่ยวเนื่องจากสารต่างๆซึ่งเป็นโรคที่ถ่ายทอดไปสู่บุตรหลานได้
- เหตุด้านสภาวะโอบล้อม มีความจำเป็นมากที่สุด ได้แก่
- ควันที่เกิดจากบุหรี่ เป็นต้นเหตุสำคัญที่สุดของโรคนี้ พบว่ามากยิ่งกว่าร้อยละ 75.4 ของคนไข้ COPD มีต้นเหตุที่เกิดจากยาสูบ การสูบบุหรี่ เป็นสาเหตุที่พบได้มากที่สุด ซึ่งรวมทั้งบุหรี่ยาเส้นท้องถิ่นด้วย ปริมาณและก็ช่วงเวลาที่สูบบุหรี่มีความเกี่ยวข้องกับการเกิดโรค ยิ่งสูบบุหรี่มากมายแล้วก็สูบมานานหลายปี ก็มีโอกาสกำเนิดโรคนี้ได้มาก นอกนั้นคนที่ไม่ได้ดูดบุหรี่เอง แต่ว่าได้รับควันของบุหรี่จากผู้อื่นติดต่อกันนานๆก็ได้โอกาสกำเนิดโรคนี้ได้ด้วยเหมือนกัน
- มลพิษในรอบๆบ้าน สถานที่สำหรับทำงาน และที่ส่วนรวมที่สำคัญคือการเผาไหม้เชื้อเพลิงในการประกอบอาหาร (biomass fuel) และสำหรับเคลื่อนเครื่องจักรต่างๆ(diesel exhaust)
กรรมวิธีรักษาโรคถุงลมโป่งพอง การวินิจฉัยโรคถุงลมโป่งพอง แพทย์จะอาศัยองค์ประกอบหลายชนิด เช่น ประวัติความเป็นมาสัมผัสสิ่งที่ก่อให้เกิดความเสี่ยงดังที่กล่าวมาแล้ว ร่วมกับ อาการ ผลการตรวจร่างกาย ภาพรังสีหน้าอก แล้วก็ยืนยันการวิเคราะห์ด้วย spirometry ดังอาการดังกล่าวต่อไปนี้
อาการ จำนวนมากผู้เจ็บป่วยที่มาพบหมอจะมีลักษณะอาการเมื่อพยาธิสภาพแผ่ขยายไปๆมาๆกแล้ว อาการที่ตรวจพบ ได้แก่ หอบ อ่อนล้าซึ่งจะเป็นมากขึ้นเรื่อยไอเรื้อรังหรือมีเสมหะโดยเฉพาะอย่างยิ่งในเวลาเช้า อาการอื่นที่พบได้เป็นแน่น หน้าอก หรือหายใจมีเสียงหวีด
การตรวจทางรังสีวิทยา ภาพรังสีหน้าอกมีความไวน้อยสำหรับในการวินิจฉัยโรคถุงลมโป่งพอง แต่มี ความสำคัญสำหรับเพื่อการแยกโรคอื่น ในคนไข้ emphysema อาจพบลักษณะ hyperinflationหมายถึงกะบังลมแบน ราบรวมทั้งหัวใจมีขนาดเล็กมีอากาศในปอดมากกว่าปกติ ในคนไข้ที่มี corpulmonale จะพบว่าหัวใจห้องขวา แล้วก็ pulmonary trunk มี ขนาดโตขึ้น แล้วก็ peripheral vascular marking ต่ำลง
การตรวจสมรรถภาพปอด Spirometry มีความจำเป็นสำหรับในการวินิจฉัยโรคนี้มาก รวมทั้งสามารถจัดระดับความรุนแรงของโรคได้ด้วย โดยการตรวจ spirometry นี้จะต้องตรวจเมื่อคนเจ็บมีอาการคงเดิม (stable) และไม่มีลักษณะกำเริบเสิบสานของโรคอย่างต่ำ 1 เดือน การตรวจนี้สามารถวินิจฉัยโรคได้ตั้งแต่ระยะที่ผู้ป่วยยังไม่มีอาการ โดยหมอจะให้คนป่วยหายใจเข้าให้สุดกำลัง แล้วเป่าลมหายใจออกอย่างเร็วผ่านเครื่องสไปโรมิเตอร์ (Spirometry) แล้ววัดมองค่า FEV1 (Forced expiratory volume in 1 second) ซึ่งหมายถึง ความจุอากาศที่หายใจออกใน 1 วินาที และก็ค่า FVC (Forced vital capacity) ซึ่งหมายถึง ขนาดอากาศที่หายใจออกทั้งหมดจนสุดอย่างเต็ม 1 ครั้ง จะเจอรูปแบบของ airflow limitation โดยค่า FEV1 / FVC ข้างหลังให้ยาขยายหลอดลมน้อยกว่าร้อยละ 70 รวมทั้งแบ่งความรุนแรงเป็น 4 ระดับ โดยใช้ค่า FEV1 หลังให้ยาขยายหลอดลม
การตรวจด้วยเครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว (Pulse oximetry) เป็นการตรวจเพื่อวัดความอิ่มตัวของออกสิเจนในเลือด ซึ่งในคนไข้โรคถุงลมโป่งพองมักจะมีออกซิเจนในเลือดต่ำเป็นวัดค่าความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดได้น้อยกว่าธรรมดา เพราะร่างกายไม่ได้รับออกสิเจนอย่างพอเพียง (โดยค่าธรรมดาจะอยู่ที่ 96-99% หากต่ำกว่านี้คนเจ็บจะรู้สึกอ่อนล้าอย่างมากขึ้นเรื่อยๆ)
การตรวจค้นระดับสารทริปซินในเลือด ถ้าหากคนไข้ที่เป็นโรคถุงลมโป่งพองแก่น้อยกว่า 40-50 ปี ต้นเหตุอาจมาจากภาวะพร่องสารต่อต้านทริปสินซึ่งเป็นโรคทางพันธุกรรมได้ ผู้ป่วยก็เลยจำเป็นต้องตรวจหาจำนวน α1-antitrypsin ในเลือด
การดูแลรักษา เพื่อทรงสภาพร่างกายปัจจุบันให้เยี่ยมที่สุด และก็เพื่อ ลดความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้นในอนาคต มี หลัก 4 ประการเป็น การหลบหลีกปัจจัยเสี่ยง การดูแลรักษา stable COPD การคาดการณ์และติดตามโรค การรักษาภาวะกําเริบกะทันหันของโรค (acute exacerbation)
- การเลี่ยงหลีกสิ่งที่ก่อให้เกิดความเสี่ยง สำหรับการหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญเป็นการช่วยเหลือให้ผู้เจ็บป่วยเลิกสูบบุหรี่อย่างถาวร โดยใช้พฤติกรรมบำบัด หรือร่วมกับยาที่ใช้ช่วยเลิกบุหรี่ แล้วก็หลบหลีกหรือลดมลพิษ ตัวอย่างเช่น เลี่ยงการใช้เตาถ่านในที่อากาศถ่ายเทไม่ดี ฯลฯ
- การรักษา stable COPD การดูแลและรักษาผู้เจ็บป่วยอาศัยการคาดการณ์ความร้ายแรงของโรคตามอาการแล้วก็ผล spirometry ส่วนสาเหตุอื่นที่ใช้ประกอบสำหรับการพินิจให้การรักษา อาทิเช่น ประวัติการเกิดภาวะกำเริบเสิบสานทันควันของโรค ภาวะแทรกซ้อน ภาวการณ์หายใจล้มเหลว โรคอื่นที่พบร่วม และก็สถานะสุขภาพ (health status) โดยรวม
การให้ข้อมูลที่เหมาะสมเกี่ยวกับโรค แล้วก็แผนการรักษาแก่คนเจ็บรวมทั้งเครือญาติ จะช่วยทำให้การดูแลและรักษามีคุณภาพ คนไข้มีความชำนาญสำหรับเพื่อการศึกษาการใช้ชีวิตกับโรคนี้ แล้วก็สามารถคิดแผนชีวิตในเรื่องที่โรคดำเนินไปสู่ระยะในที่สุด (end of life plan)
การดูแลรักษาด้วยยา การใช้ยามีเป้าหมายเพื่อทุเลาอาการ ลดการกำเริบ และเพิ่มคุณภาพชีวิต เดี๋ยวนี้ยังไม่มียาชนิดใดที่มีหลักฐานแน่ชัดว่าสามารถลดอัตราการตาย และก็ชะลออัตราการต่ำลงของสมรรถนะปอดได้ ซึ่งการดูแลรักษาดัวยยา จะประกอบด้วยยาต่างๆได้แก่
ยาขยายหลอดลม ยากลุ่มนี้ทำให้อาการและก็สมรรถภาพลักษณะการทำงานของผู้ป่วยดีขึ้น ลดความถี่และความรุนแรงของการกำเริบ เริ่มคุณภาพชีวิตทำให้สถานะสุขภาพโดยรวมของคนป่วยดียิ่งขึ้น แม้ว่าคนไข้บางรายอาจจะมีการตอบสนองต่อยาขยายหลอดลมตามเกณฑ์การตรวจ spirometry ก็ตาม
ยาขยายหลอดลมที่ใช้ แบ่งได้ 3 กลุ่ม คือ β2-agonist, anticholinergic แĈะ xanthine derivative
การจัดการขยายหลอดลม ชี้แนะให้ใช้แนวทางสูดพ่น (metered-dose หรือ dry-powder inhaler) เป็นขั้นตอนแรกเนื่องด้วยมีประสิทธิภาพสูงและผลกระทบน้อย
ICS แม้ว่าการให้ยา ICS อย่างต่อเนื่องจะไม่สามารถที่จะชะลอการลดน้อยลงของค่า FEV แม้กระนั้นสามารถทำให้สถานะสุขภาพดีขึ้น และก็ลดการกำเริบของโรคในคนไข้กรุ๊ปที่มีลักษณะอาการร้ายแรงและที่มีลักษณะอาการกำเริบเสิบสานบ่อยมาก
ยาผสม ICS และ LABA ประเภทสูด มีหลักฐานว่ายาผสมกลุ่มนี้มีคุณภาพเหนือกว่ายา LABA หรือยา ICS จำพวกสูดเดี่ยวๆโดยเฉพาะในผู้ป่วยขั้นรุนแรงและก็มีอาการกำเริบเป็นประจำแต่ว่าก็ยังมีความโน้มเอียงที่จะเกิดปอดอักเสบสูงมากขึ้นเช่นกัน
Xanthine derivatives มีประโยชน์แต่ว่าเป็นผลข้างเคียงได้ง่าย จำเป็นต้องพิจารณาเลือกยาขยายหลอดลมกรุ๊ปอื่นก่อน ดังนี้ สมรรถนะของยากลุ่มนี้ได้จากการเรียนรู้ยาประเภทที่เป็น sustained-release เพียงแค่นั้น
การรักษาอื่นๆวัคซีน แนะนำให้วัคซีนไข้หวัดใหญ่ปีละ 1 ครั้ง ระยะเวลาที่สมควรคือ มี.ค. – ม.ย. แต่ว่าอาจให้ได้ตลอดทั้งปี การฟื้นฟูสมรรถภาพปอด (pulmonary rehabilitation) มีเป้าหมายเพื่อลดอาการโรค เพิ่มคุณภาพชีวิต และเพิ่มความรู้ความเข้าใจสำหรับเพื่อการทำงานกิจวัตร ซึ่งการฟื้นฟูสมรรถภาพปอดนี้ จะต้องครอบคลุมทุกปัญหาที่เกี่ยวโยงด้วย ดังเช่นว่า ภาวะของกล้ามเนื้อ สภาพอารมณ์และก็จิตใจ ภาวการณ์โภชนาการฯลฯ ให้การบำบัดด้วยออกซิเจนระยะยาว การรักษาโรคการผ่าตัด แล้วก็/หรือ หัตถการพิเศษ ผู้เจ็บป่วยที่ได้รับการดูแลรักษาด้วยยา และก็การฟื้นฟูสมรรถภาพปอดอย่างเต็มที่แล้ว ยังควบคุมอาการมิได้ ควรจะส่งต่ออายุรเวชผู้ที่มีความเชี่ยวชาญโรคระบบการหายใจ เพื่อประเมินการดูแลรักษาโดยการผ่าตัด เช่น
Bullectomy
การผ่าตัดเพื่อลดปริมาตรปอด (lung volume reduction surgery)
การใส่อุปกรณ์ในหลอดลม (endobronchial valve)
การผ่าตัดเปลี่ยนปอด
การคาดการณ์และก็ติดตามโรค สำหรับการวัดผลการดูแลรักษาควรมีการประมาณทั้ง อาการผู้เจ็บป่วย (subjective) แล้วก็ผลของการตรวจ (objective) อาจประเมินทุก 1-3 เดือนตามสมควร ดังนี้ขึ้นอยู่กับระดับความร้ายแรงของโรครวมทั้งปัจจัยทางเศรษฐสังคม
ครั้งใดก็ตามเจอหมอ ควรจะติดตามอาการ อาการหอบ บริหารร่างกาย ความถี่ของกการกำเริบของโรค อาการแสดงของการหายใจไม่สะดวก แล้วก็การคาดคะเนวิธีการใช้ยาสูด
ทุก 1 ปี ควรวัด spirometry ในผู้ป่วยที่มีอาการเมื่อยล้าคุกคามกิจวัตรประจำวันประจําวัน ควรจะวัด BODE Index, 6 minute walk distance, ระดับ oxygen saturation หรือ arterial blood gases
การดูแลและรักษาภาวะกำเริบทันควันของโรค (acute exacerbation) การกำเริบกะทันหันของโรค หมายถึง สภาวะที่มีลักษณะอ่อนแรงมากขึ้นกว่าเดิมในช่วงเวลาอันสั้น (เป็นวันถึงอาทิตย์) แล้วก็/หรือ มีจำนวนเสมหะเพิ่มขึ้น หรือมีเสลดเปลี่ยนสี (purulent sputum) โดยจะต้องแยกจากโรคหรือภาวการณ์อื่นๆอาทิเช่น หัวใจล้มเหลว pulmonary embolism, pneumonia, pneumothorax
การติดต่อของโรคถุงลมโป่งพอง โรคถุงลมโป่งพองเกิดจาก เยื่อบุหลอดลมและถุงลมในปอดถูกทำลายขึ้นรถพิษต่างๆอย่างเช่น สารพิษในควันของบุหรี่ , มลพิษที่เกิดจากอาการรวมทั้งสารเคมี ที่เราดมกลิ่นเข้าไป เป็นระยะเวลาที่ยาวนานแล้วก็ในปริมาณที่มาก ซึ่งโรคถุงลมโป่งพองขาดการติดต่อ จากคนสู่คน หรือ จากสัตว์สู่คนแต่อย่างใด แม้กระนั้นบางทีอาจเจอได้ว่ามีต้นเหตุที่เกิดจากพันธุกรรม (สภาวะขาดตกบกพร่องสารต้านทริปซีน (a1-antitrypsin)) แม้กระนั้นเจอได้น้อยมาก ราว 3% ของโรคปอดเรื้อรังทั้งสิ้น
การกระทำตนเมื่อป่วยเป็นโรคถุงลมโป่งพอง- ติดตามการดูแลรักษากับหมออย่างสม่ำเสมอและก็ใช้ยารักษาให้ครบสมบูรณ์ตามที่แพทย์กำหนด
- เลิกยาสูบอย่างเด็ดขาด
- หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ที่มีมลภาวะ ตัวอย่างเช่น ฝุ่น ควัน
- กินน้ำมากมายๆวันละ 10-15 แก้ว เพื่อช่วยขับเสมหะ
- ในรายที่เป็นระยะร้ายแรง มีลักษณะอาการไม่อยากกินอาหาร น้ำหนักลด ควรหาทางบำรุงของกินให้สุขภาพแข็งแรง
- ถ้าเกิดจำเป็นจะต้องจะต้องมีถังออกซิเจนไว้ประจำบ้าน เพื่อใช้ช่วยหายใจ ทุเลาอาการหอบเหนื่อย
- ถ้ามีอาการสอดแทรก อย่างเช่น จับไข้ หายใจหอบ ก็ควรจะรีบพาไปรักษาที่โรงหมอในทันที
- รับประทานอาการที่มีประโยชน์ครบ อีกทั้ง 5 กลุ่ม
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
- รักษาสุขภาพอย่างเคร่งครัด
การปกป้องตัวเองจากโรคถุงลมโป่งพอง- การปกป้องที่สำคัญที่สุดเป็นการไม่สูบบุหรี่ (รวมทั้งยาเส้น) แล้วก็หลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้ชิดกับผู้ที่ดูดบุหรี่หรือสถานที่ที่มีควันบุหรี่
- คนที่สูบบุหรี่จัด ถ้าหากเลิกดูดมิได้ ควรจะหมั่นไปพบหมอเพื่อรับการตรวจสุขภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าหากเริ่มมีลักษณะอาการไอบ่อยมากแต่ละวันโดยไม่มีสาเหตุที่แจ่มกระจ่าง
- เลี่ยงการอยู่ในที่ที่มีมลภาวะกลางอากาศ และก็รู้จักใส่หน้ากากอนามัยป้องกันตัวเองจากควันแล้วก็สารพิษที่เป็นโทษต่างๆส่วนผู้ที่จำต้องทำงานในโรงงานอุตสาหกรรมต่างๆควรจะไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจ
- หลบหลีกการใช้ฟืนหุงหาอาหารหรือก่อไฟข้างในที่ขาดการถ่ายเทอากาศ
- ถ้าเกิดเป็นโรคหลอดลมอักเสบรวมทั้งโรคหืด จะต้องได้รับการดูแลรักษาอย่างจริงจังและก็กินยาอย่างเคร่งครัด
สมุนไพรที่ใช้รักษา/บรรเทาอาการโรคถุงลมโป่งพอง- ขิง แก่ สุดยอดอาหารบำรุงปอด ช่วยขับสารนิโคตินในผู้สูบบุหรี่ มีคุณประโยชน์สำหรับในการกำจัดนิโคตินหลงเหลือในปอดรวมทั้งหลอดลม ช่วยขจัดสารพิษที่เกิดขึ้นมาจากนิโคตินในกระแสเลือด นอกจากนั้นยังมีสรรพคุณเด่นเกี่ยวกับการบำรุงรักษาระบบฟุตบาทหายใจ การเปิดหลอดลม ระบายขับความร้อน เวลารับประทานขิงก็เลยรู้สึกเตียนโล่ง
- กระเทียม กระเทียมเป็นยาบำรุงร่างกาย รับประทานเป็นยาแก้อักเสบในอก ในปอด แก้เสมหะ
- ขมิ้[/b] เป็นสมุนไพรเบื้องต้นที่ใช้รักษาอาการอักเสบกับอวัยวะต่างๆแก้ไข้เพ้อคลั่ง แก้ไข้ร้อน แก้เสมหะ อายุเวทชี้แนะให้กินผงขมิ้นละลายกับน้ำผึ้ง เป็นยาบำรุงปอด สมานแผลอักเสบในปอด มีขมิ้นแคปซูลกินตอนเช้าเย็นได้
- ฟ้าทะลายขโมย รสขม สรรพคุณรับประทานแก้อาการอักเสบต่างๆแก้ไข้ แก้หวัด แก้ปอดอักเสบ แก้ไอ แก้เจ็บคอ
เอกสารอ้างอิง- สมุนไพรบำรุงปอด.สยามรัฐ
- รศ.นพ.สุรเกียรติ อาชานานุภาพ.ถุงลมปอดโป่งพอง.นิตยสารหมอชาวบ้าน.เล่มที่361.คอลัมน์สารานุกรมทันโรค.พฤษภาคม.2552
- Spencer S, Calverley PM, Burge PS, et al. Impact of preventing exacerbations on deterioration of health status in COPD. EurRespir J 2004; 23:698-702.
- Calverley P, Pauwels R, Vestbo J, et al. Combined salmeterol and fluticasone in the treatment of chronic obstructive pulmonary disease: a randomized controlled trial. Lancet 2003; 361:449-56
- Eric G. Honig, Roland H. Ingram, Jr. Chronic bronchitis, emphysema, and airways obstruction, in Harrison’s Principles of Internal Medicine, 15th edition, Braunwald, Fauci, Kasper, Hauser, Longo, Jameson (eds). McGrawHill, 2001
- Calverley PM, Anderson JA, Celli B, et al. Salmeterol and fluticasone propionate and survival in chronic obstructive pulmonary disease. N Engl J Med 2007; 356:775-89.
- โรคถุงลมโป่งพอง-อาการ,สาเหตุ,การรักษา.พบแพทย์. [url=http://www.disthai.com/]http://www.disthai.com/[/b]
- แนวปฏิบัติบริการสาธารณสุขโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง พ.ศ.2553.สมาคมอุรเวชช์แห่งประเทศไทย,สมาคมสภาองค์กรโรคหืดแห่งประเทศไทย,สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ.วารสารวัณโรค โรคทรวงอกและเวชบำบัดวิกฤต.ปีที่31.ฉบับที่3.กรกฎาคม-กันยายน2553.หน้า102-110
- หนังสือตำราการตรวจรักษาโรคทั่วไป 2. “ถุงลมปอดโป่งพอง (Emphysema)”. (นพ.สุรเกียรติ อาชานานุภาพ). หน้า 432-436.
- Szafranski W, Cukier A, Ramirez A, et al. Efficacy and safety of budesonide/formoterol in the management of chronic obstructive pulmonary disease. Eur Respir J 2003; 21:74-81.
- Lung Health Study Research Group. Effect of inhaled triamcinolone on the decline in pulmonary function in chronic obstructive pulmonary disease: Lung Health Study II. N Engl J Med 2000; 343:1902-09.
- Mahler DA, Wire P, Horstman D, et al. Effectiveness of fluticasone propionate and salmeterol combination delivered via the Diskus device in the treatment of chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med 2002; 166:1084-91.
- Burge PS, Calverley PM, Jones PW, et al. Randomised, double blind, placebo controlled study of fluticasone propionate in patients with moderate to severe chronic obstructive pulmonary disease: the ISOLDE trial. BMJ 2000; 320:1297-303.
- Wongsurakiat P, Maranetra KN, Wasi C, et al. Acute respiratory illness in patients with COPD and the effectiveness of influenza vaccination: a randomized controlled study. Chest 2004; 125: 2011-20.
- Pauwels RA. Lofdahl CG, Laitinen LA, et al. Long-term treatment with inhaled budesonide in persons with mild chronic obstructive pulmonary disease who continue smoking. European Respiratory Society Study on Chronic Obstructive Pulmonary Disease. N Engl J Med 1999; 340:1948-53.
- Jones PW, Willits LR, Burge PS, et al. Disease severity and the effect of fluticasone propionate on chronic obstructive pulmonary disease exacerbations. Eur Respir J 2003; 21:68-73.
- Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for the diagnosis, management and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. NHLBI/WHO workshop report. Bethesda, National Heart, Lung and Blood Institute, Date updated; November 2008.
Tags
