เตย เป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณเเละประโยชน์

[าร]

Advertisement

เตย
ชื่อสมุนไพร เตย
ชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น ใบเตย , เตยหอม , ต้นเตย , เตยหอมใหญ่ , เตยหอมเล็ก (ภาคกลาง) , หวานข้าวใหม่ (ภาคเหนือ) , ปาแนะวอวิง , ปาแง๊ะออริง (นราธิวาส,มาเลเซีย) ,พังลั้ง (จีน)
ชื่อวิทยาศาสตร์  Pandanus amaryllifolius Roxb.
ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์    Pandanus ordorus Ridl.
ชื่อสามัญ  Pandanus Palm , Fragrant Pandan , Pandom wangi.
วงศ์  Pandanaceae
ถิ่นกำเนิด
เตย เป็นพืชที่คนประเทศไทยรู้จักกันอย่างดีเยี่ยมมาตั้งแต่โบราณกาลแล้ว เพราะได้ประยุกต์ใช้ผลดีต่างๆเยอะมาก โดยเฉพาะส่วนของใบที่เราเรียกว่า ใบเตย ก็เลยทำให้เรียกพืชชนิดนี้ติดปากกันมาจนถึงเดี๋ยวนี้ว่า “ใบเตย” สำหรับบ้านเกิดเมืองนอนของเตยนั้น เป็นพืชที่มีบ้านเกิดเมืองนอนในเอเซียอาคเนย์ เป็นต้นว่า ไทย ประเทศพม่าลาว มาเลเซีย รวมทั้งอินเดีย รวมทั้งทวีปอื่นเป็นต้นว่าแอฟริกา และประเทศออสเตรเลีย ถูกใจขึ้นตามพื้นที่เปียก ขอบลำน้ำหรือบริเวณที่เฉอะแฉะที่มีน้ำขังบางส่วน ในประเทศไทยสามารถพบได้ทั่วทุกภาคของประเทศ
ลักษณะทั่วไป
เตยจัด เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว มีลำต้นทรงกลม รวมทั้งเป็นข้อสั้นๆถี่กัน โผล่ขึ้นมาจากดินเพียงแค่เล็กๆน้อยๆ โคนลำต้นแตกรากกิ้งก้านออกเป็นรากค้ำชูหรือเรียกว่า รากอากาศ ลำต้นสามารถแตกหน่อเป็นต้นใหม่ได้ ทำให้มองดูเป็นกอหรือเป็นพุ่มไม้ใหญ่ๆที่รวมความสูงของใบแล้วสามารถสูงได้มากกว่า 1 เมตร
ใบเตย แตกออกเป็นใบโดดเดี่ยวข้างๆรอบลำต้นและเรียงสลับวนเป็นเกลียวขึ้นตามความสูงของลำต้น จนกระทั่งขอด ใบมีลักษณะเรียวยาวเป็นรูปกระบี่ ปลายใบแหลม สีเขียวสด ใบชูเฉแนบไปกับลำต้น แผ่นใบเป็นเงา กว้างราวๆ 2-3 ซม. ยาวประมาณ 30-50 ซม. แผ่นใบแล้วก็ขอบใบเรียบ แผ่นใบด้านล่างมีสีจางกว่าข้างบน มีเส้นกึ่งกลางใบลึกเป็นแอ่งตื้นๆตรงกลาง ใบนี้ส่งกลิ่นหอมตลอดเวลา เพราะเหตุว่ามีน้ำมันหอมระเหย รวมทั้งสาร ACPY
การขยายพันธุ์
เตย สารมารถเพาะพันธุ์ได้เองโดยการแตกหน่อ แต่ว่าในปัจจุบันก็สามารถปลูกด้วยการแยกเหง้าหรือย้ายหน่อปลูกได้เช่นกัน ทั้งนี้ เตยสามารถขึ้นได้ดีในที่เปียก และทนต่อภาวะดินเปียกแฉะได้ดิบได้ดี แต่ควรจะเลือกพื้นที่ปลูกไม่ให้อุทกภัยขังง่าย โดยมีวิธีการดังนี้
การเตรียมแปลง แปลงปลูกเตย ควรจะไถแปลง และตากดินก่อน 5-10 วัน พร้อมกำจัดวัชพืชออกให้หมด ก่อนหว่านด้วยปุ๋ยธรรมชาติอัตรา 2 ตัน/ไร่ แล้วก็ปุ๋ยยูเรีย อัตรา 10 กิโล/ไร่ พร้อมไถกลบ
การปลูกเตย ควรปลูกในช่วงฤดูฝน เพราะดินจะชื้นดี ทำให้ต้นเตยติด แล้วก็ตั้งตัวได้ง่าย ด้วยการขุดหลุมปลูกเป็นแถว ระยะหลุม และก็ระยะแถวที่ 50 ซม. หรือที่ 30 x 50 ซม. ก่อนนำต้นจำพวกเตยลงปลูก
หลังจากปลูกเตยเสร็จ ควรจะให้น้ำโดยทันทีแต่ว่าหากดินเปียกชื้นมากก็ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องให้ รวมทั้งให้น้ำเสมอๆทุกๆ7-10 วัน ขึ้นอยู่กับความชื้นดิน และฝนที่ตก
องค์ประกอบทางเคมี
จากการศึกษาเล่าเรียนทางเคมีของใบเตยพบว่ามีประโยชน์สำคัญหลายอย่างเมื่อนำใบเตยหอมากลั่นด้วยละอองน้ำจะได้สารหอมที่มี แพนดานาไมน์ (Pandanamine) ไลนาลิลอะซีเตท ( linalyl acetate) เบนซิลอะซีเตท (benzyl acetate) ไลนาโลออน (linalool)แล้วก็เจอรานิออล (geraniol) มีสารที่ทำให้มีกลิ่นหอมคือ คูมาริน (coumarin) แล้วก็เอทิลวานิลลลิน (ethyl vanillin)สารคลอโรฟิลล์(chlorophyll) ทำให้มีสีเขียว เบต้าแคโรทีน (Beta-Carotene) และก็สารในกรุ๊ปแอนโทไซยานิน (anthocyanin) ซึ่งเป็นสารที่ออกฤทธิ์ที่สำคัญ

linalyl acetate benzyl acetate
องค์ประกอบของสารไลนาลิลอะซีเตท โครงสร้างของเบนซิลอะซีเดท


linalool Geraniol
โครงสร้างของไลนาโลออล โครงสร้างเจอรานิออล

Pandanamine Chlorophyll
องค์ประกอบของแพนดานาไมน์ ส่วนประกอบของคลอโรฟิลล์

Anthocyanin Ethylvanillin
องค์ประกอบของแอนโทไซยานิน ส่วนประกอบของเอทิลวานิลลิน
นอกเหนือจากนี้ในส่วนของคุณประโยชน์ทางโภชนาการของเตย คุณค่าทางโภชนาการของใบเตยสดใน 100 กรัม
ส่วนประกอบ ใบเตยสด
พลังงาน (กิโลแคลอรี่) 35
ความชื้น (กรัม) 85.3
คาร์โบไฮเดรต (กรัม) 4.6
โปรตีน (กรัม) 1.9
ไขมัน (กรัม) 0.8
สายสัมพันธ์(กรัม) 5.2
แคลเซียม (มก.) 124
ธาตุฟอสฟอรัส (มก.) 27
เหล็ก(มิลลิกรัม) 0.1
วิตามิน บี 2 (มิลลิกรัม) 0.2
ไนอะซิน (มก.) 1.2
วิตามิน ซี (มิลลิกรัม) 8
เบตา-แคโรทีน (ไมโครกรัม) 2.987
คุณประโยชน์/สรรพคุณ
ใบเตย มักถูกเอามาผสมในอาหาร เพื่ออาหารมีกลิ่นหอมสดชื่นน่าอร่อย และยังช่วยแต่งสีเขียวให้กับขนมไทยโบราณหลายๆชนิด ยกตัวอย่างเช่น ขนมแฉะปูน ขนมชั้น แล้วก็ยังมีการนำมาทำเป็นเครื่องดื่มอีกด้วย
ยิ่งกว่านั้นยังคงใช้ใบเตยนำมาห่อทำอาหารหวาน อาทิเช่น ขนมตะโก้ใบนำมาผูกรวมกัน ใช้สำหรับวางในห้องน้ำห้องรับแขกเพื่อให้อากาศมีกลิ่นหอมยวนใจช่วยสำหรับการกำจัดกลิ่นหรือใช้ใบเตยสดนำมายัดหมอน ช่วยให้มีกลิ่นหอมสดชื่น ประยุกต์ใช้เป็นสารแต่งกลิ่นบุหรี่ นำมาสับเป็นชิ้นเล็กๆนำไปตากแดดให้แห้ง ก่อนใช้ชงเป็นชาดื่ม น้ำมันหอมระเหยจากเตยนำไปเป็นส่วนผสมของน้ำยาปรับอากาศ ใช้เป็นส่วนผสมของเครื่องแต่งหน้า ครีมทาผิว แชมพู สบู่ หรือ ครีมนวด ฯลฯ
ส่วนสรรพคุณทางยาของเตยนั้น หนังสือเรียนยาไทย ได้เล่าสรรพคุณทางยาของใบเตยไว้ว่าเตยมีคุณประโยชน์หลายประการ ยกตัวอย่างเช่น บำรุงหัวใจ ลดน้ำตาลในเลือด ลดระดับความดันเลือด ใช้รักษาโรคฝึกหัด เลือดออกตามไรฟัน หวัด ตับอักเสบ ดับพิษไข้ แก้โรคฝึกฝน แก้ท้องขึ้น แก้อยากกินน้ำ แก้ร้อนในขับปัสสาวะ รากเตย ใช้เป็นยาขับฉี่ รักษาเบาหวานเพราะมีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดยิ่งกว่านั้นยังใช้รักษาโรคตับ ไตอักเสบ รวมทั้งรักษาโรคโรคหืด แก้โรคหนองใน แก้พิษเลือดแก้ตานซางในเด็ก ช่วยละลายก้อนนิ่วในไต
รูปแบบ/ขนาดการใช้
• ใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ ใช้ใบสดผสมในอาหาร แล้วรับประทาน หรือนำใบสดมาคั้นน้ำกิน ครั้งละ 2-4 ช้อนแกง
• ช่วยดับหิว นำใบเตยสดมาล้างให้สะอาด นำมาตำหรือปั่นให้รอบคอบ แล้วเติมน้ำบางส่วน คั้นเอาแต่น้ำดื่ม
• รักษาโรคฝึกหรือโรคผิวหนัง โดยนำใบเตยมาตำแล้วมาพอกบนผิว
• ใช้รักษาโรคโรคเบาหวาน ใช้ราก 1 กำมือนำไปต้มเป็นน้ำดื่ม ทุกเช้า-เย็น
• ใช้เป็นยาขับเยี่ยว โดยการนำต้นเตยหอม 1 ต้น หรือราก ครึ่งกำมือไปต้มกับน้ำหรือใช้ใบมาหั่นตากแดดให้แห้งแล้วชงดื่มแบบชาก็ได้
• ใช้บำรุงผิวหน้า โดยการกางใบเตยล้างให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นเล็กๆเอามาปั่นรวมกับน้ำที่สะอาดจนถึงละเอียด จะได้ครีมข้นเหนียวแล้วนำมาพอกหน้าทิ้งเอาไว้ราว 20 นาที
การเรียนรู้ทางเภสัชวิทยา
ใบเตย มีฤทธิ์ลดระดับความดันเลือดแล้วก็ลดอัตราการเต้นของหัวใจ เพิ่มความแรงสำหรับเพื่อการหดตัวแล้วก็ลดอัตราการหดตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ ลดน้ำตาลในเลือด ลดไข้ต้านทานอนุมูลอิสระและมีฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียStaphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis แต่ยังเป็นการทดลองในสัตว์ทดสอบและในหลอดทดลองเท่านั้น
การเรียนทางพิษวิทยา
จากการสืบค้นข้อมูลในขณะนี้ ยังไม่มีรายงานความเป็นพิษหรืออาการไม่พึงปรารถนาจากการกินใบเตย
ข้อเสนอ/ใจความระวัง

• แม้เตยจะเป็นพืชจากธรรมชาติ แม้กระนั้นก็ควรจะบริโภคในจำนวนที่เหมาะสมและไม่บริโภคเป็นเวลานานจนถึงเกินไป
  2. คนที่มีโรคประจำตัวหรือสตรีมีครรภ์แล้วก็สตรีให้นมบุตรควรหารือแพทย์แล้วก็ผู้ชำนาญก่อนบริโภคหรือใช้ผลิตภัณฑ์ใดๆก็ตามจากเตย เพราะว่าสารเคมีในเตยอาจมีผลกระทบต่อร่างกายได้
  3. ในขั้นตอนการตระเตรียมใช้ใบเตยด้วยตัวเองควรจะล้างทำความสะอาดใบเตยอย่างดีอย่าให้มีสิ่งเจือปนผสมไป เนื่องจากว่าอาจเกิดอันตรายต่อสุขภาพได้

เอกสารอ้างอิง

• อัจฉรา นิยมเดชา.ผลของการเสริมใ�เตย[/url]หอม(Pandanus amarylifolius Roxb.) ในอาหารต่อสมรรถภาพการผลิตของนกกระทาญี่ปุ่นและคุณภาพไข่.รายงานการวิจัย มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ ประจำปีงบประมาณ 2555.38หน้า
  
• ดวงจันทร์เกรียงสุวรรณ. พืชผักผลไม้ไทยมีคุณค่าเป็นทั้งอาหารและยาเตยหอมและแตงกวา. งานศูนย์บริการวิชาการและฝึกอบรมฝ่ายวิจัยและบริการวิชาการ คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์วิทยาเขตหาดใหญ่
• ใบเตย.กระดานถาม-ตอบ.สำนักงานข้อมูลสมุนไพรคณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล.https://www.disthai.com/[/color]
  
• วันดี กฤษณพันธ์.2538.สมุนไพรสารพัดประโยชน์.ภาควิชาเภสัชวินิจฉัย คณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล.กรุงเทพฯ
• สรรพคุณของน้ำเห็ดหลินจือต้มผสมกับอ้อยดำและใบเตย.กระดานถาม-ตอบ.สำนักงานข้อมูลสมุนไพรคณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล.
• เตย/ใบเตย สรรพคุณและการปลูกเตย.พืชเกษตรดอทคอมเว็บเพื่อพืชเกษตรเพื่อพืชไทยLinda S.M Ooi, Samuel S.M Sun and Vincent E.C Ooi . 2004. Purification and characterization of a new antiviral protein from the leaves of Pandanus amaryllifolius (Pandanaceae). Department of Biology. The Chinese University of Hong Kong, Shatin, N.T., Hong Kong, China.

Tags : เตย