Advertisement
[url=http://www.disthai.com/]สมุนไพรหญ้าเจ้าชูต้นหญ้าเจ้าชู้ Chrysopogon aciculatus (Retz.) Trin.บางถิ่นเรียก หญ้าเจ้าชู้ ต้นหญ้าผุกร่อน ต้นหญ้าขี้ครอก ต้นหญ้านกคุ่ม (ภาคกลาง) ต้นหญ้าก่อน (ภาคเหนือ) ต้นหญ้ากะเตรย ต้นหญ้าขี้เตรย (ภาคใต้) ต้นหญ้าน้ำลึก (ตราด)
ไม้ล้มลุก จำพวกหญ้า อายุนับเป็นเวลาหลายปี ลำต้นทอดนอนไปตามพื้นดินได้ไกลๆตามลำต้นมีกาบใบแก่ๆห่ออยู่ ลำต้นตั้งตรง สูง 15-25 เซนติเมตร ไม่ค่อยแตกกิ่ง ใบ มักจะมีมากที่โคนต้น กาบใบยาว 1-3 เซนติเมตร กาบอันในที่สุดยาวถึง 6 เซนติเมตร หุ้มห่อรอบลำต้น มีตาลายมยาว บางทีมีสีม่วง มีขนยาวนุ่มเรี่ยรายที่รอยต่อระหว่างกาบใบรวมทั้งตัวใบ ตามขอบของใบตรงภายในมีขนหนาแน่น ตัวใบ กว้าง 3-5 มม. ยาว 2-8 เซนติเมตร ใบเหนือสุดลดรูปลงเหลือขนาดเล็กมา ขอบใบสากคาย ขอบจักแหลมห่างๆบริเวณโคนใบเป็นตุ่มๆและมีขน เนื้อใบบาง เป็นมัน ดอก ออกที่ยอดเป็นช่อกระจาย ยาว 3-6 เซนติเมตร แข็ง ตั้งชัน สีม่วงแกมแดง ช่อดอกย่อยชิดกันเป็นกระจุกที่ปลายแขนงช่อกระจุกละ 3 ช่อ แต่มีเพียงแต่ดอกเดียวเพียงแค่นั้นที่เป็นดอกบริบูรณ์เพศ และไม่มีก้านดอก โคนดอกมีเซลล์แข็งๆ
สมุนไพร ส่วนอีกสองดอกเป็นดอกเพศผู้ มีก้านดอก ยาวประมาณ 5 มม. มีขน ช่อดอกย่อยที่ไม่มีก้าน ยาว 3-4 มม. กาบช่อดอกย่อยอันข้างล่างรูปใบหอก หลังแบน มีเส้น 2 เส้น ปลายแยกเป็น 2 ยอดแหลม ตามขอบใกล้ปลายมีขนสาก กาบช่อดอกย่อยอันบน ยาว 2.5-3.5 มม. ลักษณะซึ่งคล้ายท้องเรือ กาบด้านล่างของดอก (sterile lemma) ยาว 2.5-3 มม. รูปใบหอก ปลายแหลม บางใส ขอบมีขน ส่วนกาบด้านล่างอีกอันหนึ่ง (fertile lemma) ยาว 2.5-3 มิลลิเมตร บางใส แคบ ปลายมีหนามแหลม ยาวประมาณ 5 มม. กาบบนของดอก บางใส ปลายแหลม ยาว 1.6 มิลลิเมตร อับเรณูยาวราวๆ 1 มม. สีส้ม ปลายเกสรเพศเมียมี 2 อัน มองเห็นกระจ่างยื่นออกมาจากกลางช่อดอกย่อย ยาว 1-1.5 มม. มีขนยาวละเอียดเป็นมัน เป็นพู่คล้ายขน เม็ด รูปขอบขนาน ยาวราว 2 มิลลิเมตร
นิเวศน์วิทยา : ขึ้นได้ทั่วไปคุณประโยชน์ : ราก น้ำต้มรับประทานแก้ท้องเสีย ต้น น้ำสุกดื่มเป็นยาขับฉี่ แล้วก็ถอนพิษบางจำพวก เถ้าจากต้นกินแก้ปวดข้อ เม็ด ใช้ขับพยาธิตัวกลม
