Advertisement
โรคหูน้ำหนวกอักเสบเรื้อรัง/หูน้ำหนวก.( Chronic Otitis media)[/size][url=http://www.disthai.com/16865819/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%AB%E0%B8%B9%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%9A%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%B9%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%81-chronic-otitis-media]โรคห[/b]ชั้นกลางอักเสบเป็นยังไง ก่อนอื่นจะต้องทำความเข้าใจก่อนว่า โรคหูชั้นกึ่งกลางอักเสบ (Otitis media) นั้น เรียกเป็นภาษาประชาชนว่า โรคหูน้ำหนวก เกิดขึ้นได้เนื่องมาจากการต่อว่าดเชื้อในหูชั้นกลาง
ซึ่งหูชั้นกลาง (middle ear) เป็นส่วนของช่องหูที่อยู่ต่อจากเยื่อแก้วหูเข้าไป มีกระดูกค้อน กระดูกทั่ง แล้วก็กระดูกโกลนใส่อยู่ ปฏิบัติหน้าที่รับคลื่นเสียงก่อนหน้าที่ผ่านมาทางหูชั้นนอก แล้วก็ส่งต่อไปยังหูชั้นในซึ่งมีเส้นประสาทหูรับรู้เสียง (การได้ยิน)
ข้างล่างของหูชั้นกึ่งกลางมีท่อเล็กๆเชื่อมต่อกับคอหอย เรียกว่า ท่อยูสเตเชียน (Eustachian tube) เมื่อมีการติดเชื้อของคอหอย เชื้อโรคสามารถเดินทางผ่านท่อยูสเตเชียนเข้าไปในหูชั้นในได้ ถ้าท่อยูสเตเชียนมีการอักเสบบวม ก็จะมีการตัน ทำให้เชื้อโรคถูกกักเอาไว้ภายในหูชั้นกลางกระทั่งมีการติดโรคของหูชั้นกลาง รวมทั้งอาจอักเสบเป็นหนองขังอยู่ในหูชั้นกลาง มีลักษณะอาการไข้สูง ปวดหู หูอื้อได้ในระยะเริ่มต้น
โรคนี้ก็เลยมักพบร่วมกับโรคติดเชื้อของทางเท้าหายใจส่วนต้น เป็นต้นว่า ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ หัด คออักเสบ ต่อมทอนซิลอักเสบ ฯลฯ โดยเชื้อก่อโรคอาจเป็นไวรัส หรือแบคทีเรียก็ได้
โดยโรคหูชั้นกึ่งกลางอักเสบ เป็นโรคที่พบบ่อยโดยเฉพาะในเด็ก เพราะในเด็กนั้น ท่อปรับความดันหูชั้นกลางหรือท่อยูสเตเชียน (Eustachian tube) ซึ่งเชื่อมต่อระหว่างหูชั้นกึ่งกลางและก็หลังโพรงจมูก ยังไม่พัฒนาบริบูรณ์เต็มกำลัง ประกอบกับเด็กเกิดภาวะติดเชื้อ เช่น โรคไข้หวัดได้บ่อย ทำให้ได้โอกาสที่จะมีการอักเสบตลอดไปยังรูเปิดของท่อปรับความดันหูชั้นกลาง ซึ่งอยู่หลังโพรงจมูก มีผลทำให้เกิดภาวะหูชั้นกึ่งกลางอักเสบกะทันหัน (Acute otitis media) ขึ้น ซึ่งถ้าไม่ได้รับการดูแลรักษา จะมีลักษณะไข้ หูอื้อ และปวดหูมาก จนถึงเมื่อแก้วหูทะลุ ลักษณะของการปวดหูแล้วก็ไข้จะเริ่มทุเลาลง แต่จะมีน้ำหนอง ซึ่งมีกลิ่นเหม็นไหลออกมาจากหู รวมทั้งถ้าหากยังไม่ได้รับการรักษาที่สมควรอีก อาจเปลี่ยนเป็น “โรคหูชั้นกึ่งกลางอักเสบเรื้อรัง หรือหูน้ำหนวก (Chronic otitis media)” ถัดไป ซึ่งได้โอกาสเกิดผลข้างๆ แทรกต่างๆตามมาได้ ได้แก่ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ หูชั้นในอักเสบ ฝีในสมอง ฝีหลังหู ฝีที่คอ บริเวณใบหน้าเป็นอัมพาต ฯลฯ
โรคหูชั้นกึ่งกลางอักเสบ มักจะเกิดอาการอักเสบภายในของบริเวณหูชั้นกลาง จำนวนมากแล้วมักเกิดจากการติดเชื้อที่เยื่อหู กระทั่งนำไปสู่อาการบวมแดง อักเสบ และกำเนิดของเหลวที่รอบๆข้างหลังแก้วหู
โดยระดับของการอักเสบแบ่งได้ 3 ระดับดังนี้
- หูชั้นกลางอักเสบรุนแรง (Acute otitis media – AOM) โดยธรรมดาแล้วแม้คนไข้ไม่มีอาการหูชั้นกลางอักเสบมาก่อน จะนับว่าเป็นหูชั้นกึ่งกลางอักเสบรุนแรง เพราะเหตุว่าอาการดังที่กล่าวมาแล้วจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยมีภาวการณ์ ดังนี้ ส่วนมากมักเกิดร่วมกับการติดเชื้อในรอบๆฟุตบาทหายใจส่วนต้น (คอและก็จมูก) ตัวอย่างเช่น ไข้หวัด ทอนซิลอักเสบ รวมทั้งบางรายหูชั้นกึ่งกลางอักเสบเฉียบพลันบางทีอาจเป็นภาวะแทรกซ้อนของโรคไข้หวัดใหญ่ ไอกรน หัด ทำให้เชื้อโรคบริเวณคอผ่านท่อยูสเตเชียน หรือท่อปรับความดันหูชั้นกึ่งกลาง (Eustachain tube) เข้าไปในหูชั้นกึ่งกลางได้ และมีการอักเสบขึ้นมา ทำให้เยื่อบุผิวข้างในหูชั้นกลางและท่อยูสเตเชียนบวม และก็มีหนองขังอยู่ในหูชั้นกลาง เพราะไม่สามารถระบายผ่านท่อยูสเตเชียนที่บวมแล้วก็อุดตันได้ ในที่สุดเยื่อแก้วหูซึ่งเป็นเยื่อบางๆที่กันอยู่ระหว่างหูชั้นกลางอักเสบกับหูชั้นนอกก็จะมีการทะลุเป็นรู หนองที่ขังอยู่ภายในก็จะไหลออกมาแปลงเป็นหูน้ำหนวกในเวลาต่อมา
- ภาวการณ์น้ำคั่งในหูชั้นกลาง (Otitis media with effusion-OME) เมื่อเกิดการอักเสบที่หูชั้นกึ่งกลางจะมีผลให้เกิดของเหลวด้านในหู ซึ่งบางทีอาจมีผลต่อการได้ยินในระยะสั้น กล่าวคือ เป็นสภาวะที่มีนํ้าขังอยู่ในหูชั้นกลางโดยที่ไม่มีอาการแสดงของการอักเสบหรือติดโรค คนเจ็บมักจะมีอาการหูอื้อ การได้ยินน้อยลง แต่ไม่มีลักษณะของการปวดหูและไม่เป็นไข้ เมื่อตรวจดูในหูจะไม่พบการบวมแดงของแก้วหู แต่จะมีการขยับของเยื่อแก้วหูน้อยลง (เพราะมีน้ำขังอยู่ด้านหลัง) สภาวะนี้มักพบในคนที่มีส่วนประกอบบริเวณใบหน้าที่แตกต่างจากปกติ
- หูชั้นกึ่งกลางอักเสบเรื้อรัง แม้หมอพบว่ามีการฉีกให้ขาดของแก้วหูเป็นประจำและก็มีร่องรอยของการอักเสบ ก็อาจจะก่อให้แพทย์วินิจฉัยได้ว่ามีการอักเสบอย่างเรื้อรังที่หูชั้นกลางได้โดยมีสภาวะดังนี้ เป็นภาวการณ์ที่มีการทะลุของเยื่อแก้วหูและก็มีหูน้ำหนวกไหลแบบเรื้อรัง (ส่วนมากจะเริ่มเป็นมาตั้งแต่เด็ก) โดยบางทีอาจมีเหตุมาจากหูชั้นกลางอักเสบกระทันหันหรือมาจากการได้รับบาดเจ็บจนแก้วหูทะลุก็ได้ และบางเวลาบางทีอาจเจอร่วมกับคนที่เป็นไซนัสอักเสบเรื้อรัง ทอนซิลอักเสบเรื้อรัง ผนังกั้นช่องจมูกคด รวมทั้งริดสีดวงจมูก
ซึ่งโรคหูชั้นกลางอักเสบนี้พบบ่อยในเด็กมากยิ่งกว่าในคนแก่ โดยยิ่งไปกว่านั้นเด็กที่อายุน้อยกว่า 2 ปี เนื่องด้วยท่อยูสเตเชียนของเด็กสั้นกว่าและก็อยู่ในแนวราบมากกว่าในผู้ใหญ่ โดยในโรคหูชั้นกึ่งกลางอักเสบนี้ ระยะของการอักเสบที่ทำให้มีน้ำหนองไหลออกมาจากรูหู (ภาษาราษฎรเรียกน้ำหนวก) นี้ ชอบพบในระยะหูชั้นกลางอักเสบเรื้อรั้ง เป็นส่วนมาก ส่วนระยะอื่นพบได้บ่อยได้นานๆครั้งมากมาย รวมทั้งความร้ายแรงของโรคก็ไม่มากมายเท่าระยะเรื้อรัง โดยเหตุนั้นในประเด็นต่อไปนักเขียนจึงจะขออธิบายเฉพาะในระยะหูชั้นกึ่งกลางอักเสบเรื้อรังหรือโรคหูชั้นกลางอักเสบเรื้อรังเพียงเท่านั้น เพื่อไม่ให้เกิดความสับสนของผู้อ่าน
ต้นเหตุของโรคหูชั้นกลางอักเสบเรื้อรัง สาเหตุของโรคหูชั้นกลางอักเสบเรื้องรังของ (COM) มักมีต้นเหตุมาจาก
- หูชั้นกลางอักเสบกะทันหัน (acute otitis media) ที่ไม่ได้รับการดูแลและรักษาทันทีทันควัน ทำให้หนองในหูชั้นกึ่งกลางดันเยื่อแก้วหูทะลุออกมาก แล้วก็หลังจากนั้นไม่ได้รับการดูแลและรักษาอย่างถูกแนวทางทำให้เยื่อแก้วหูที่ทะลุนั้นไม่สามารถที่จะปิดได้เอง
- เยื่อแก้วหูทะลุจากการบาดเจ็บ (traumatic tympanic membrane perforation) เช่น ใช้ไม่พันสำลีปั่นช่องหู แล้วมีอุบัติเหตุกระแทกทำให้ไม้พันสำลีนั้น กระแทกเยื่อแก้หูจนกระทั่งทะลุเป็นรูรวมทั้งรูนั้นไม่สามารถที่จะปิดได้เอง หรือมีสาเหตุมาจากการผ่าตัดกรีดเยื่อแก้วหู (myringotomy) เพื่อระบายหนองออกมาจากหูชั้นกึ่งกลาง ในผู้ป่วยที่มีหูชั้นกลางอักเสบทันควันที่มีภาวะแทรกซ้อน หรือผ่าตัดเพื่อใส่ท่อระบายของเหลวหรือโรคหนองในหูชั้นกึ่งกลาง (ventilation tubes) และติดอยู่ไว้ที่เยื่อแก้วหู แล้วหลุดออกไป แต่ว่ารูที่เกิดจากการผ่าตัดนั้นไม่สามารถปิดได้เอง ซึ่งสาเหตุที่ทำให้เยื่อแก้วหูที่ทะลุนั้นไม่อาจจะปิดได้เองดังเช่นว่า
- มีการไหลของของเหลว ดังเช่นว่า มูกหรือหนองผ่านรูทะลุตลอดระยะเวลา ด้วยเหตุว่ายังมีการติดโรคในหูชั้นกลางอยู่
- เยื่อบุผิวหนังของหูชั้นนอก (squamous epithelium) เข้ามาหุ้มที่ขอบของรูทะลุ เมื่อเยื่อแก้วหูทะลุ ทำให้กลไกสำหรับเพื่อการ
Proteus speciesที่มา : Googleป้องกันการติดเชื้อของหูชั้น
กลางเสียไป เมื่อเยื่อแก้วหูทะลุ ทำให้กลไกสำหรับการป้องกันการต่อว่าดเชื้อของหูชั้นกึ่งกลางเสียไปเชื้อโรงที่เป็นต้นเหตุของการติดเชื้อแล้วก็ทำให้หูชั้นกึ่งกลางอักเสบเรื้อรัง อาทิเช่น เชื้อแบคทีเรียรวมทั้ง
พบได้มาก คือเชื้อประเภทมึงรมลบ
Pseudomonas aeruginosa ที่มา : Googie 
Staphylococcus aureusที่มา Wikipedia แล้วก็Pseudomonas aeruginosa, Proteus species, Klebsiella pneumoniae และเชื้อประเภทแกรมบวก อย่างเช่น Staphylococcus aureus แล้วก็บางทีอาจพบเชื้อ anaerobes เป็นต้นว่า Bacteroides, Peptostrep-tococcus, Peptococcus ได้ ที่สามารถไปสู่ร่างกายได้โดย
- เกิดขึ้นได้เพราะมีสาเหตุเนื่องมาจากการที่เชื้อโรคจากคอ หรือ จมูก ผ่านเข้าทาง Eustachian tube ไปสู่หูชั้นกลาง
- มีสาเหตุจากเชื้อโรคเข้าทางรูหู ผ่านแก้วหูที่ทะลุอยู่ก่อนแล้ว เข้าไปสู่หูชั้นกึ่งกลาง แล้วก็ mastoid air cell
- ผ่านทางกระแสโลหิต
นอกจากยังอาจมีสาเหตุมาจาก มีการตันของรูเปิดของท่อยุสเตเชียนจากพยาธิภาวะในโพรงข้างหลังจมูก อย่างเช่น มะเร็งโพรงข้างหลังจมูก ต่อมอดีนอยด์โต, การอักเสบของโพรงจมูก ไม่ว่าจากการติดเชื้อ หรือเปล่าใช่การติดเชื้อการอักเสบของโพรงข้างหลังจมูก ซึ่งมีสาเหตุจากกรดไหลย้อนที่ขึ้นมาที่โพรงข้างหลังจมูก หรือมีเหตุที่เกิดจากกรดไหลย้อนที่ขึ้นมาที่โพรงหลังจมูก หรือมีสาเหตุมาจากความผิดปกติแต่กำเนิดของท่อยูสเตเชียนทางกายตอนรวมทั้งสรีรวิทยา ดังเช่นว่า เพดานแหว่ง (cleft palate) Down syndrome พยาธิภาวะดังที่กล่าวถึงแล้ว ทำให้มีการคั่งของของเหลวที่ผลิตขึ้นมาจากหูชั้นกลาง และก็มีการอักเสบของเยื่อบุหูชั้นกึ่งกลาง รวมทั้งทำให้ของเหลวดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้นไหลออกจากหูชั้นกลางได้
ลักษณะโรคหูชั้นกลางอักเสบเรื้อรัง หูชั้นกึ่งกลางอักเสบชนิดเรื้อรัง แบ่งเป็น 2 ประเภท เป็น- ประเภทไม่อันตราย (safe or uncomplicated ear) รูทะลุของเยื่อแก้วหู ชอบอยู่กึ่งกลาง (central perforation) โอกาสที่เยื่อบุหูชั้นนอก (stratified squamous epithelium) หรือขี้ไคล (cholesteatoma) จะเข้าไปในหูชั้นกึ่งกลางแล้วก็โพรงอากาศมาสตอยด์ กระตุ้นแล้วส่งผลให้มีการเกิดภาวะแทรกซ้อนน้อย หูน้ำหนวกจำพวกนี้ คือ ประเภทที่ไม่มีขี้ไคลนั่นเอง จำพวกนี้ผู้เจ็บป่วยจะมีหนอง (mucopurulent discharge) ไหลจากหูเป็นๆหายๆบางทีอาจตรวจพบ granulation หรือ polyp ได้ มักไม่พบว่ามีลักษณะปวดหูร่วมด้วย แม้มีอาการปวดหูมีความหมายว่าอาจจะมีภาวะแทรกซ้อนเกิดขึ้น นอกนั้นคนเจ็บมักเสียการได้ยินแบบการนำเสียงเสีย บางรายอาจมีเส้นประสาทหูเสื่อมร่วมด้วยจาก Bacterial Toxin
- ชนิดอันตราย (unsafe or complicated ear) ชอบมีรูทะลุของเยื่อแก้วหู อยู่ที่ขอบแก้วหู (marginal perforation) ทำให้ช่องทางที่เยื่อบุหูชั้นนอก หรือขี้ไคลจะเข้าไปในหูชั้นกลางและโพรงกระดูกมาสตอยด์ กระตุ้นแล้วส่งผลให้มีการเกิดภาวะแทรกซ้อนสูง หูน้ำหนวกจำพวกนี้ คือ ชนิดที่มีขี้ไคลนั่นเอง ชนิดนี้ผู้เจ็บป่วยจะมีลักษณะอาการเป็น คนเจ็บจะมีลักษณะอาการหนองไหลออกมาจากหูเป็นๆหายๆแม้ว่ารักษาโดยใช้ยาเต็มที่แล้วอาการกำเริบ และมีลักษณะอาการหูตึงจากการนำเสียงไม่ดีเหมือนปกติ (conductive hearing loss) หรือทำลายอวัยวะที่เกี่ยวกับการได้ยินในหูชั้นใน ทำให้หูตึงจากเส้นประสาทหูปฏิบัติงานแตกต่างจากปกติ (sensorineural hearing loss) มีลักษณะอาการเวียนศีรษะ อาเจียน อ้วก กระตุ้นแล้วส่งผลให้มีการเกิดอัมพาตของเส้นประสาทคู่ที่ 7 เกิดภาวะเข้าแทรกทางสมอง ดังเช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ (meningitis), ฝีในสมอง (brain abscess),
การต่อว่าดเชื้อของเส้นโลหิตในกะโหลกศีรษะ (sigmoid sinus thrombophlebitis) เกิดการอักเสบของกระดูกมาสตอยด์ (mastoiditis) เนื่องมาจากมีหนองขังอยู่ในส่วนของกระดูก มาสตอยด์ แล้วไม่อาจจะระบายออกไปได้ ทำให้มีการทำลายของกระดูกส่วนที่เป็นโพรงอากาศมาสตอยด์ผู้ป่วยมีลักษณะอาการปวดหูมากเพิ่มขึ้น มีหนองไหลออกจากหูมากขึ้น
และก็มีกลิ่นเหม็น เกิดฝีหนองข้างหลังหู (subperiosteal abscess)กระบวนการรักษาโรคหูชั้นกึ่งกลางอักเสบเรื้อรัง แพทย์สามารถวินิจฉัยโรคนี้ได้จากการซักประวัติอาการของคนเจ็บ การตรวจร่างกาย และการใช้เครื่องส่องหู (Otoscope) ส่องดู ซึ่งจะเจอเยื่อแก้วหูมีลักษณะเปลี่ยนไปจากปกติ หากแก้วหูยังไม่ทะลุสามารถยืนยันการมีน้ำในหูชั้นกลางได้ด้วยการตรวจ pneumatic otoscope และการวัด tympanometry หากทะลุแล้วจะเห็นรูทะลุรวมทั้งมีน้ำอยู่ในรูหูชั้นนอก สามารถนำน้ำในหูไปย้อมสีรวมทั้งเพาะหาจำพวกของเชื้อได้รวมทั้งการตรวจนับเม็ดเลือดจะช่วยรับรองสภาวะติดโรคหากยังไม่มีหนองไหล ยิ่งไปกว่านี้ยังมีการตรวจพิเศษอื่นๆเพิ่มเติมอีกอาทิเช่น
- การถ่ายรังสีกระดูกมาสตอยด์ (plan film of mastoid) พบได้บ่อยว่าโพรงกระดูกมาสตอยด์ทึบ และก็บางส่วนของกระดูกมาสตอยด์อาจถูกทำลายไป
- การตรวจการได้ยิน เพื่อตรวจระดับของการได้ยินหนเสียไป ถ้าเกิดการอักเสบของหูชั้นกลางหรือ cholesteatoma ทำลายกระดูกหู (ossicular destruction) จะก่อให้มีการสูญเสียการได้ยินมากมาย (conductive hearing loss) หรืออาจมีการสูญเสียของประสาทหู (sensorineural hearing loss) ได้ถ้ามี inner ear involvement
- การเป่าลมเข้าไปในช่องหู เพื่อดูว่าผู้ป่วยมีลักษณะเวียนศีรษะมากยิ่งขึ้น หรือมีลูกตากระเหม็นตุก (nystagmus) หรือ (fistula test) ถ้าหาก cholesteatoma ได้ทำลายกระดูกที่ห่อหุ้มอวัยวะควบคุมการเลี้ยงตัว จนถึงกำเนิดทางเชื่อมต่อระหว่างหูชั้นกลาง และอวัยวะควบคุมการทรงตัว การเป่าลมดังกล่าวมาแล้วข้างต้นจะทำการกระตุ้นอวัยวะควบคุมการทรงตัว ทำให้คนไข้มีอาการเวียนศีรษะหรือดวงตากระตุกได้ ควรทำทดสอบดังที่กล่าวถึงมาแล้วในคนป่วยทุกรายที่มี cholesteatoma โดยยิ่งไปกว่านั้นคนเจ็บที่มีอาการเวียนหัว
- เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT) ของกระดูกเทมโพรอคอยล (temporal bone) พินิจทำในรายที่ใช้ยารักษาเต็มกำลังแล้วไม่ดีขึ้น (สงสัย cholesteatoma เนื้องอก,สิ่งแปลกปลอม) หรือสงสัยว่าจะมีภาวะแทรกซ้อน (ossicular or fallopian canal erosion จาก cholesteoma, subperiostea abscess)
- การตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ของกระดูกเทมโพคอยล พิจารรณาทำในรายที่สงสัยว่าจะมีภาวะแทรกซ้อน (dural inflammation, sigmoid sinus thrombosis, labyrinthitis, extra-craniai and intracranial abscess)
สำหรับวิธีการดูแลและรักษาโรคหูชั้นกึ่งกลางอักเสบเรื้อรังชนิดไม่อันตรายคือ ชำระล้าง ดูดโรคหนองในรูหู ให้ยาหนอดหู fluoroquinolone ear drop 14-28 วัน
หากอาการยังไม่ดีขึ้นให้ กินยาปฏิชีวนะ ร่วมด้วย หลังจากให้การรักษาโดยใช้ ยาปฏิชีวนะอย่างมากแล้วยังไม่ดีขึ้นจำเป็นจะต้องประเมินหา cholesteatoma และ mastoiditis
ในผู้ป่วยบางรายข้างหลังการรักษาด้วย ยาปฏิชีวนะไปแล้ว ยังพบว่าแก้วหูทะลุอยู่ไม่สามารถปิดเองได้ซึ่งบางทีอาจพินิจพิเคราะห์รับการผ่าตัดแก้วหู (tympanoplasty) จุดประสงค์หลักสำหรับในการปะเยื่อแก้วหูเป็น
- เพื่อกำจัดการต่อว่าดเชื้อในหูชั้นกึ่งกลาง
- เพื่อป้องกันการต่อว่าดเชื้อผ่านเยื่อแก้วหูที่ทะลุเข้าสู่หูชั้นกึ่งกลาง
- เพื่อช่วยทำให้การได้ยินดีขึ้น
รวมทั้งกรรมวิธีการรักษาโรคหูชั้นกลางอักเสบเรื้อรังประเภทอันตรายคือ กำจัดการติดเชื้อภายในหูชั้นกลางป้องกันไม่ให้มีการติดเชื้อโรคข้างในหูชั้นกลางอีก รักษาการได้ยินให้อยู่ในภาวะดี
เว้นแต่จุดหมายสำหรับการรักษาดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น 3 ข้อแล้ว ควรจะทำให้ cholesteatoma มีทางออก เพื่อเป็นการป้องกันและไม่ให้ cholesteatoma มีการขยายขนาดใหญ่ขึ้นจนไปทำลายอวัยวะที่สำคัญต่างๆ
- การดูแลรักษาทางยา โดยอาจให้ยาต่อต้านจุลชีวินประเภทรับประทานรวมทั้งประเภทหยอดหู รวมทั้งให้ยาต้านจุลชีพจำพวกฉีดเข้าเส้นโลหิต ในคนไข้ ที่มีภาวะแทรกซ้อน รวมทั้งทำความสะอาดหู โดยนำหนองของเหลว และเนื้อตายในหูชั้นกึ่งกลางออกให้หมด
- ทำผ่าตัด mastoidectomy สำหรับผู้เจ็บป่วยที่มี cholesteatoma เก็กกักไว้ในส่วนของแก้วหูที่เป็นแอ่ง รวมทั้งแพทย์ไม่สามารถแลเห็นและก็ทำความสะอาดเอา cholesteatoma โดยเฉพาะส่วนในสุดของแอ่งได้ ควรจะทำการผ่าตัด วิธีการคือเอา cholesteatoma ออกมาให้หมด โดยการทำ tympanomastoid surgery รวมทั้งเปิดทางให้ choleseatoma ที่อยู่ด้านใน มีทางออกสู่ข้างนอก เพื่อเป็นการป้องกันและยังเป็นการไม่ให้ cholesteatoma มีการขยายขนาดจนถึงไปทำลายอวัยวะที่สำคัญต่างๆแล้วก็เกิดภาวะเข้าแทรกได้
ปัจจัยเสี่ยงที่จะก่อให้เกิดโรคหูชั้นกลางอักเสบเรื้อรัง สาเหตุต่างๆที่ทำให้ผู้เจ็บป่วยมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อด้านในหูชั้นกึ่งกลางจนถึงแปลงเป็นการอักเสบเรื้อรังได้ ซึ่งตัวอย่างเช่น- อายุ หูชั้นกลางอักเสบมักเกิดขึ้นในเด็กอายุ 6 เดือน-2 ปี เป็นส่วนใหญ่ เนื่องจากท่อยูสเตเชียนของเด็กอยู่ในลักษณะแนวระดับกระตุ้นแล้วส่งผลให้มีการเกิดการระบายของเหลวไม่ดีพอเพียงราวกับคนแก่
- ปัญหาด้านสุขภาพ เด็กที่มีภาวการณ์ปากแหว่งเพดานแหว่งมีความเสี่ยงที่จะกำเนิดติดเชื้อในหูชั้นกลาง เพราะเหตุว่าความแตกต่างจากปกติดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้นจะส่งผลให้เชื้อโรคเข้าสู่ท่อยูสเตเชียนและก็เข้าสู่หูชั้นกึ่งกลางได้ง่ายดายเสียยิ่งกว่าคนปกติทั่วไป นอกนั้น ผู้ป่วยกรุ๊ปดาวน์ซินโดรม (Down's Syndrome) ที่มีลักษณะทางด้านกายภาพที่ต่างจากเด็กคนทั่วๆไปจะมีโอกาสเสี่ยงสำหรับในการเกิดหูชั้นกลางอักเสบได้มากขึ้น
- การดื่มนมแม่ เด็กที่มิได้ดื่มนมแม่ตั้งแต่กำเนิดจะมีผลให้มีภูมิต้านทานในทีแรกๆเกิดน้อยกว่าเด็กที่ดื่มนมแม่ เพราะในน้ำนมแม่มีภูมิคุ้มกันที่ดีแล้วก็ช่วยคุ้มครองปกป้องการต่อว่าดเชื้อต่างๆได้
- การเปลี่ยนแปลงของฤดูกาล ไข้หวัดมักเป็นกันมากในช่วงฤดูฝน และก็ฤดูหนาว ซึ่งอาจก่อให้คนเจ็บติดโรคที่หูได้ง่ายมากยิ่งขึ้นเมื่อป่วยหวัด นอกเหนือจากนั้น ผู้เจ็บป่วยโรคภูมิแพ้อากาศก็ยังมีความเสี่ยงสูงที่จะติดเชื้อโรคได้อีกด้วย
- การดูแลเด็ก เด็กที่จะต้องได้รับการดูแลในสถานรับเลี้ยงมีการเสี่ยงที่จะไม่สบายหวัดแล้วก็เกิดการติดโรคที่หูได้ง่าย เพราะเหตุว่าภูมิต้านทานของเด็กยังไม่ปรับปรุง แล้วก็สถานที่รับเลี้ยงเด็กมักเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคที่ทำให้เด็กป่วยได้มากที่สุด
- มลภาวะทางอากาศ ฝุ่นละอองควันกลางอากาศรวมทั้งควันของบุหรี่ อาจทำให้มีการเกิดการต่อว่าดเชื้อในระบบฟุตบาทหายใจ รวมทั้งหูได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้น
- การสั่งน้ำมูกแรงๆการดำน้ำ การว่ายน้ำ ในขณะที่มีการอักเสบในโพรงหลังจมูกจะมีผลให้เกิดการอักเสบติดเชื้อในหูชั้นกลางได้ง่ายดายมากยิ่งขึ้น
การติดต่อของโรงหูชั้นกึ่งกลางอักเสบเรื้อรัง โรคหูชั้นกลางอักเสบเรื้องรังหรือหูน้ำหนวกนี้ เป็นโรคที่เกิดจากาการต่อว่าดเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัส ในรอบๆหูชั้นกลางซึ่งไม่ได้เป็นโรคติดต่อและไม่ได้มีการติดต่อจากคนสู่คนหรือจากสัตว์สู่คนแต่อย่างใด
การกระทำตนเมื่อป่วยด้วยโรคหูชั้นกึ่งกลางอักเสบเรื้อรัง (หูน้ำหนวก)- ไม่แคะ ปั่น เขี่ย หรือขัดถูขี้หูออก หรือทำความสะอาดหูโดยใช้ไม้พันสำลี นิ้วมือ หรือวัตถุใดๆใส่เข้าไปในรูหู โดยไม่ได้รับคำเสนอแนะจากหมอและก็พยาบาล
- คุ้มครองไม่ให้น้ำเข้าหู โดยใช้สำลีหรือสิ่งของอุดรูหู (Ear plug) ซึ่งหาซื้อได้ตามร้านกีฬา (เป็นที่อุดหูสำหรับการว่ายหรือดำน้ำ) และก็ทุกหนขณะอาบน้ำ เพื่อเป็นการป้องกันและยังเป็นการไม่ให้น้ำไพเราะ
- ขณะที่มีหูน้ำหนวกไหลหรือเป็นโรคหูน้ำหนวกเรื้อรัง ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษาที่ถูกแล้วก็ตลอด หลบหลีกการมุดน้ำหรือเล่นน้ำในสระหรือแม่น้ำลำคลอง
- ไม่ควรล้างหูด้วยสบู่ หรือน้ำยาฆ่าเชื้อโรคบ่อยๆหรือซื้อยาหยอดหูมาใช้เอง
- ไม่ไอแบบปิดปากแน่น หรือสั่งขี้มูก จามรุนแรงแบบปิดจมูกแน่น
- ป้องกันตนเองไม่ให้เป็นหวัด หรือโรคทางเดินหายใจอักเสบ
- ประพฤติตามข้อแนะนำของแพทย์ กินยาตามที่แพทย์สั่งให้ถูก ครบสมบูรณ์ ไม่หยุดยาเอง แม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วหลังจากนั้นก็ตาม เนื่องจากอาจจะทำให้การดูแลและรักษาสำเร็จไม่สุดกำลัง หรือเกิดภาวะเข้าแทรกได้
- เมื่อมีลักษณะอาการน่าสงสัย หรือเป็นหวัดช้านาน หรือ เป็นหูชั้นกึ่งกลางอักเสบกะทันหัน (มีอาการไข้ หูอื้อ ปวดหู มีน้ำหนองซึ่งมีกลิ่นเหม็นไหลออกมาจากหู) ควรรีบไปพบหมอ/แพทย์หู คอ จมูก
การคุ้มครองตนเองจากโรคหูชั้นกลางอักเสบเรื้อรัง (หูน้ำหนวก)- การคุ้มครองป้องกันในเด็กอาจทำได้โดยการลดปัจจัยเสี่ยง ได้แก่ ช่วยเหลือให้เด็กอ่อนกินนมมารดา หลีกเลี่ยงการส่งเด็กไปเลี้ยงที่ศูนย์เลี้ยงเด็กที่มีการสุขาภิบาลไม่ดี
- หลบหลีกการสัมผัสสนิทสนมผู้เจ็บป่วยหวัด และโรคติดเชื้อทางเท้าหายใจอื่นๆ
- ฉีดยาป้องกันเชื้อนิวโมค็อกคัส (pneumococcal vaccine) ซึ่งเป็นเชื้อก่อโรคหูชั้นกึ่งกลางอักเสบและก็ปอดอักเสบ
- เลี่ยงการอยู่ในที่ๆมีควันของบุหรี่
- ระมัดระวังอย่าให้ก่อให้เกิดอันตรายหรืออุบัติเหตุกับหู หลบหลีกการกระทบกระเทือนบริเวณหูแล้วก็บริเวณใกล้เคียง เนื่องจากอาจจะเป็นผลให้แก้วหูทะลุและฉีกขาดได้
- หากมีอาการป่วยด้วยโรคหูชั้นกลางอักเสบกะทันหันควรจะรีบทำรักษาก่อนที่จะกลายเป็น ระยะหูชั้นกลางอักเสบเรื้อรัง
- เสริมสร้างความแข็งแรงให้กับร่างกายเพื่อลดการเสี่ยงต่อการติดเชื้อต่างๆด้วยการกินอาหารที่มีประโยชน์ให้ครบอีกทั้ง 5 กลุ่ม และหมั่นออกกำลังกาย
- เมื่อมีลักษณะน่าสงสัย หรือเป็นหวัดนาน หรือ เป็นหูชั้นกลางอักเสบกระทันหัน ควรรีบไปพบหมอ
สมุนไพรที่ใช้ป้องกัน / รักษาโรคหูชั้นกลางอักเสบเรื้อรัง (หูน้ำหนวก)- หูเสือหรือเนียมหูเสือ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Plectranthus amboinicus สรรพคุณทางยาไทยพบว่า น้ำคั้นจากใบสามารถแก้ปวดหู พิษฝีในหู หูน้ำหนวก ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาพบว่าสามารถยั้งเชื้อแบคทีเรีย ยับยั้งยีสต์ ยั้งเชื้อรา ฆ่าแมลง ยับยั้งการงอกของพืชอื่น ยั้งโปรตีนที่ทำหน้าที่เร่งปฏิกิริยาเคมี protease จากเชื้อ HIV รวมทั้งมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ สารสำคัญที่พบในใบ อย่างเช่น น้ำมันหอมระเหย thymol, carvacrol, γ-terpinene, cyperene ฯลฯ
- [url=http://w
