Advertisement
เตยชื่อสมุนไพร เตยชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น ใบเตย , เตยหอม , ต้นเตย , เตยหอมใหญ่ , เตยหอมเล็ก (ภาคกลาง) , หวานข้าวใหม่ (ภาคเหนือ) , ปาแนะวอวิง , ปาแง๊ะออริง (นราธิวาส,มาเลเซีย) ,พังลั้ง (จีน)ชื่อวิทยาศาสตร์ Pandanus amaryllifolius Roxb.ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Pandanus ordorus Ridl.ชื่อสามัญ Pandanus Palm , Fragrant Pandan , Pandom wangi.วงศ์ Pandanaceaeถิ่นกำเนิด เตย เป็นพืชที่คนประเทศไทยรู้จักกันเป็นอย่างดีมาตั้งแต่สมัยโบราณแล้ว เนื่องจากได้นำมาใช้ผลดีต่างๆมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งส่วนของใบที่เราเรียกว่า ใบเตย จึงทำให้เรียกพืชจำพวกนี้ชินปากกันมาจนกระทั่งปัจจุบันว่า “ใบเตย” สำหรับบ้านเกิดของ
เตยนั้น เป็นพืชที่มีบ้านเกิดในเอเซียอาคเนย์ เป็นต้นว่า ไทย เมียนมาร์ลาว มาเลเซีย และก็ประเทศอินเดีย รวมทั้งทวีปอื่นตัวอย่างเช่นแอฟริกา รวมทั้งประเทศออสเตรเลีย ชอบขึ้นตามพื้นที่ชุ่ม ขอบลำน้ำหรือบริเวณที่เฉอะแฉะที่มีน้ำขังบางส่วน ในประเทศไทยสามารถพบได้ทั่วทุกภาคของประเทศ
ลักษณะทั่วไป
เตยจัด เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว มีลำต้นทรงกลม และก็เป็นข้อสั้นๆถี่กัน โผล่ขึ้นมาจากดินเพียงแค่เล็กๆน้อยๆ โคนลำต้นแตกรากกิ่งก้านสาขาออกเป็นรากเกื้อหนุนหรือเรียกว่า รากอากาศ ลำต้นสามารถแตกหน่อฯลฯใหม่ได้ ทำให้มองดูเป็นกอหรือเป็นพุ่มใหญ่ๆที่รวมความสูงของใบแล้วสามารถสูงได้มากกว่า 1 เมตร
ใบเตย แตกออกเป็นใบเดี่ยวด้านข้างรอบลำต้นแล้วก็เรียงสลับวนเป็นเกลียวขึ้นตามความสูงของลำต้น จนกระทั่งขอด ใบมีลักษณะเรียวยาวเป็นรูปดาบ ปลายใบแหลม สีเขียวสด ใบยกเฉียงแนบไปกับลำต้น แผ่นใบวาว กว้างโดยประมาณ 2-3 เซนติเมตร ยาวราวๆ 30-50 ซม. แผ่นใบและก็ขอบของใบเรียบ แผ่นใบด้านล่างมีสีจางกว่าด้านบน มีเส้นกึ่งกลางใบลึกเป็นแอ่งตื้นๆตรงกลาง ใบนี้ส่งกลิ่นหอมตลอดเวลา เพราะมีน้ำมันหอมระเหย และก็สาร ACPY
การขยายพันธุ์เตย สารมารถขยายพันธุ์ได้เองโดยการแตกหน่อ แม้กระนั้นในปัจจุบันก็สามารถปลูกด้วยการแยกเหง้าหรือย้ายหน่อปลูกได้ด้วยเหมือนกัน ทั้งนี้ เตยสามารถขึ้นได้ดิบได้ดีในที่เปียก แล้วก็ทนต่อภาวะดินชื้นแฉะเจริญ แต่ควรจะเลือกพื้นที่ปลูกไม่ให้น้ำหลากขังง่าย โดยมีวิธีการดังต่อไปนี้
การเตรียมแปลง แปลงปลูกเตย ควรจะไถแปลง รวมทั้งตากดินก่อน 5-10 วัน พร้อมกำจัดวัชพืชออกให้หมด ก่อนหว่านด้วยปุ๋ยธรรมชาติอัตรา 2 ตัน/ไร่ แล้วก็ปุ๋ยยูเรีย อัตรา 10 กิโลกรัม/ไร่ พร้อมไถกลบ
การปลูกเตย ควรจะปลูกในตอนฤดูฝน เพราะดินจะเปียกชื้นดี ทำให้ต้นเตยติด รวมทั้งตั้งตัวได้ง่าย ด้วยการขุดหลุมปลูกเป็นแถว ระยะหลุม และระยะแถวที่ 50 เซนติเมตร หรือที่ 30 x 50 ซม. ก่อนนำต้นพันธุ์เตยลงปลูก
ภายหลังจากปลูกเตยเสร็จ ควรให้น้ำโดยทันทีแม้กระนั้นถ้าหากดินเปียกชื้นมากก็ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องให้ แล้วก็ให้น้ำเสมอๆทุกๆ7-10 วัน ขึ้นอยู่กับความชุ่มชื้นดิน และก็ฝนที่ตก
ส่วนประกอบทางเคมี
จากการศึกษาทางเคมีของใบเตยพบว่ามีสาระสำคัญหลากหลายประเภทเมื่อนำใบเตยหอมากลั่นด้วยละอองน้ำจะได้สารหอมที่มี แพนดานาไมน์ (Pandanamine) ไลนาลิลอะซีเตท ( linalyl acetate) เบนซิลอะซีเตท (benzyl acetate) ไลนาโลออน (linalool)แล้วก็เจอรานิออล (geraniol) มีสารที่ทำให้มีกลิ่นหอมยวนใจเป็น คูมาริน (coumarin) และเอทิลวานิลลลิน (ethyl vanillin)สารคลอโรฟิลล์(chlorophyll) ทำให้มีสีเขียว เบต้าแคโรทีน (Beta-Carotene) แล้วก็สารในกลุ่มแอนโทไซยานิน (anthocyanin) ซึ่งเป็นสารที่ออกฤทธิ์ที่สำคัญ
linalyl acetate benzyl acetate
องค์ประกอบของสารไลนาลิลอะซีเตท องค์ประกอบของเบนซิลอะซีเดท
linalool Geraniol
ส่วนประกอบของไลนาโลออล องค์ประกอบพบรานิออล
Pandanamine Chlorophyll
โครงสร้างของแพนดานาไมน์ ส่วนประกอบของคลอโรฟิลล์
Anthocyanin Ethylvanillin
ส่วนประกอบของแอนโทไซยานิน องค์ประกอบของเอทิลวานิลลิน
นอกจากนั้นในส่วนของค่าทางโภชนาการของเตย คุณประโยชน์ทางโภชนาการของใบเตยสดใน 100 กรัม
องค์ประกอบ ใบเตยสด
พลังงาน (กิโลแคลอรี่) 35
ความชุ่มชื้น (กรัม) 85.3
คาร์โบไฮเดรต (กรัม) 4.6
โปรตีน (กรัม) 1.9
ไขมัน (กรัม) 0.8
สายสัมพันธ์(กรัม) 5.2
แคลเซียม (มิลลิกรัม) 124
ฟอสฟอรัส (มิลลิกรัม) 27
เหล็ก(มก.) 0.1
วิตามิน บี 2 (มิลลิกรัม) 0.2
ไนอะซิน (มิลลิกรัม) 1.2
วิตามิน ซี (มิลลิกรัม) 8
เบตา-แคโรทีน (ไมโครกรัม) 2.987
คุณประโยชน์/สรรพคุณใบ
เตย มักถูกนำมาผสมในของกิน เพื่ออาหารมีกลิ่นหอมสดชื่นน่ารับประทาน และก็ยังช่วยแต่งสีเขียวให้กับขนมไทยหลายๆประเภท อาทิเช่น ของหวานเปียกปูน ขนมชั้น และยังมีการเอามาทำเป็นเครื่องดื่มอีกด้วย
นอกจากนั้นยังคงใช้ใบเตยเอามาห่อทำขนมหวาน ดังเช่นว่า ขนมตะโก้ใบนำมาผูกรวมกัน ใช้สำหรับวางในสุขาห้องรับแขกเพื่อให้อากาศมีกลิ่นหอมสดชื่นช่วยในการขจัดกลิ่นหรือใช้ใบเตยสดนำมายัดหมอน ช่วยให้มีกลิ่นหอมยวนใจ ประยุกต์ใช้เป็นสารแต่งกลิ่นบุหรี่ เอามาสับเป็นชิ้นเล็กๆนำไปผึ่งแดดให้แห้ง ก่อนใช้ชงเป็นชาดื่ม น้ำมันหอมระเหยจากเตยนำไปเป็นส่วนผสมของน้ำยาปรับอากาศ ใช้เป็นส่วนผสมของเครื่องแต่งตัว ครีมทาผิว ยาสระผม สบู่ หรือ ครีมนวด ฯลฯ
ส่วนคุณประโยชน์ทางยาของเตยนั้น ตำรายาไทย ได้บรรยายสรรพคุณทางยาของใบเตยไว้ว่าเตยมีประโยชน์หลายประการ ได้แก่ บำรุงหัวใจ ลดน้ำตาลในเลือด ลดความดันเลือด ใช้รักษาโรคฝึกฝน เลือดออกตามไรฟัน หวัด ตับอักเสบ ดับพิษไข้ แก้โรคฝึกฝน แก้ท้องเฟ้อ แก้หิวน้ำ แก้ร้อนในขับปัสสาวะ รากเตย ใช้เป็นยาขับเยี่ยว รักษาโรคเบาหวานเพราะว่ามีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดนอกจากนี้ยังคงใช้รักษาโรคตับ ไตอักเสบ รวมทั้งรักษาโรคโรคหืด แก้หนองใน แก้พิษเลือดแก้ตานซางในเด็ก ช่วยละลายก้อนนิ่วในไต
แบบอย่าง/ขนาดวิธีใช้ • ใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ ใช้ใบสดผสมในอาหาร แล้วรับประทาน หรือนำใบสดมาคั้นน้ำรับประทาน ครั้งละ 2-4 ช้อนแกง
• ช่วยดับหิว นำใบเตยสดมาล้างให้สะอาด นำมาตำหรือปั่นอย่างรอบคอบ แล้วเพิ่มเติมน้ำเล็กน้อย คั้นเอาแต่น้ำดื่ม
• รักษาโรคฝึกฝนหรือโรคผิวหนัง โดยนำใบเตยมาตำแล้วมาพอกบนผิว
• ใช้รักษาโรคเบาหวาน ใช้ราก 1 กำมือนำไปต้มเป็นน้ำดื่ม ทุกเช้า-เย็น
• ใช้เป็นยาขับฉี่ โดยการนำต้นเตยหอม 1 ต้น หรือราก ครึ่งกำมือไปต้มกับน้ำกินหรือใช้ใบมาหั่นผึ่งแดดให้แห้งแล้วชงดื่มแบบชาก็ได้
• ใช้บำรุงผิวหน้า โดยการใช้ใบเตยล้างให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นเล็กๆนำมาปั่นรวมกับน้ำสะอาดกระทั่งละเอียด จะได้ครีมข้นเหนียวแล้วเอามาพอกหน้าทิ้งไว้ประมาณ 20 นาที
การเรียนทางเภสัชวิทยา
ใบเตย มีฤทธิ์ลดความดันเลือดรวมทั้งลดอัตราการเต้นของหัวใจ เพิ่มความแรงสำหรับการหดตัวรวมทั้งลดอัตราการยุบตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ ลดน้ำตาลในเลือด ลดไข้ต่อต้านอนุมูลอิสระและก็มีฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียStaphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis แม้กระนั้นยังเป็นการทดลองในสัตว์ทดสอบและในหลอดทดสอบเท่านั้น
การเล่าเรียนทางพิษวิทยา
จากการค้นข้อมูลในขณะนี้ ยังไม่มีรายงานความเป็นพิษหรืออาการไม่พึงปรารถนาจากการกินใบเตย
ข้อเสนอแนะ/ข้อความระวัง - แม้เตยจะเป็นพืชจากธรรมชาติ แม้กระนั้นก็ควรบริโภคในปริมาณที่เหมาะสมและไม่บริโภคเป็นระยะเวลานานจนถึงเกินความจำเป็น
2. คนที่มีโรคประจำตัวหรือสตรีตั้งครรภ์แล้วก็สตรีให้นมบุตรควรขอคำแนะนำหมอและก็ผู้ชำนาญก่อนบริโภคหรือใช้สินค้าอะไรก็ตามจากเตย เนื่องจากว่าสารเคมีในเตยอาจทำให้เกิดผลเสียต่อร่างกายได้
3. ในแนวทางการเตรียมพร้อมใช้ใบเตยด้วยตัวเองควรล้างชำระล้างใบเตยอย่างยอดเยี่ยมอย่าให้มีสิ่งแปลกปลอมปนไป เพราะอาจได้รับอันตรายต่อสุขภาพได้
เอกสารอ้างอิง- อัจฉรา นิยมเดชา.ผลของการเสริมใบเตยหอม(Pandanus amarylifolius Roxb.) ในอาหารต่อสมรรถภาพการผลิตของนกกระทาญี่ปุ่นและคุณภาพไข่.รายงานการวิจัย มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ ประจำปีงบประมาณ 2555.38หน้า
- ดวงจันทร์เกรียงสุวรรณ. พืชผักผลไม้ไทยมีคุณค่าเป็นทั้งอาหารและยาเตยหอมและแตงกวา. งานศูนย์บริการวิชาการและฝึกอบรมฝ่ายวิจัยและบริการวิชาการ คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์วิทยาเขตหาดใหญ่
- ใเตย[/url].กระดานถาม-ตอบ.สำนักงานข้อมูลสมุนไพรคณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล.https://www.disthai.com/[/color]
- วันดี กฤษณพันธ์.2538.สมุนไพรสารพัดประโยชน์.ภาควิชาเภสัชวินิจฉัย คณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล.กรุงเทพฯ
- สรรพคุณของน้ำเห็ดหลินจือต้มผสมกับอ้อยดำและใบเตย.กระดานถาม-ตอบ.สำนักงานข้อมูลสมุนไพรคณะเภสัชศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล.
- เตย/ใบเตย สรรพคุณและการปลูกเตย.พืชเกษตรดอทคอมเว็บเพื่อพืชเกษตรเพื่อพืชไทยLinda S.M Ooi, Samuel S.M Sun and Vincent E.C Ooi . 2004. Purification and characterization of a new antiviral protein from the leaves of Pandanus amaryllifolius (Pandanaceae). Department of Biology. The Chinese University of Hong Kong, Shatin, N.T., Hong Kong, China.
