Advertisement
ต้นคนที ต้นคนที ( Vitex rotundifolia L.f.) ขึ้นอยู่ชายทะเล มักมีผู้เล่นผิดเป็น “คนทีสอทะเล” พืชลักษณะนี้มีใบเป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ (มีสามใบย่อย) แต่ใบย่อยสองใบข้างมักลดรูป ทำให้ดูประหนึ่งเป็นใบเดี่ยว พืชประเภทนี้
มีชื่อพ้องว่า Vitex trifolia L. Var simplicifolia Cham.
อย่างไรก็ตามต้องรอของใบประกอบแบบนิ้วมือ (มีสามใบย่อย) ยังอาจจะกดให้เห็นได้บ้าง
การเรียงใบคนที ใบทั้งใบเดี่ยวและใบประกอบมีการเรียงบนกิ่งแตกต่างกันได้หลายแบบ ที่พบบ่อยได้แก่
ก. แบบสลับ มีใบเพียงใบเดียวที่ข้อหนึ่งข้อ เรียงสลับกัน เช่น ใบของต้นน้อยหน่า
ข. แบบตรงกันข้าม โดยข้อหนึ่งมีใบสองใบตรงกันข้ามตรงข้ามกันในระนาบเดียวกันไปตลอดเช่นใบของต้นฝรั่ง
ค. แบบตรงกันข้ามสลับตั้งฉาก การเรียงใบแบบเหมือนกันแต่ตรงกันข้าม แต่คู่ใบของข้อหนึ่งจะอยู่ในแนวตั้งฉากกับคู่ใบของข้อถัดไป เช่น ใบเข็ม
ง. แบบเวียน การเรียงใบแบบนี้แตกต่างแบบสลับ การเรียงใบที่ข้อจะเยี้องสลับกันเล็กน้อยรอบกิ่ง เช่น ใบชบา
จ.แบบเป็นวงรอบ เมื่อมีใบตั้งแต่ ๓ ใบขึ้นไป เรียงรอบข้อเดียวกัน เช่น ใบบานบุรี
ฉ.แบบสลับระนาบเดียว เมื่อมีใบเพียงใบเดียวที่ข้อหนึ่ง ชนิดสลับซ้ายขวาในระนาบเดียวกัน เช่น ใบกล้วยไม้
แผ่นใบ แผ่นใบของพืชมักมีสีเขียว มีความหลากหลายคล้ายกันได้มาก ตั้งแต่การเรียงเส้นใบ รูปใบ ปลายใบ ขอบใบ โคนใบ ผิวใบ และเนื้อใบ แทนใบของพืชลางจำพวก ลดรูปเหลือเพียงเกล็ดเล็กๆ เช่น ใบต้นสนทะเล แผ่นใบลางจำพวกมีลางส่วนหรือทั้งใบเปลี่ยนแปลงไปทำหน้าที่พิเศษ เช่น จับแมลง (ในกรณีใบของต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิง) เป็นมือจับ(ในกรณีของใบดองดึง)
ก.การเรียงเส้นใบ เส้นที่ต่อจากก้านใบขึ้นมาอยู่กลางใบ เห็นได้ชัดเจนมีประมาณขนาดใหญ่กว่าเส้นใบอื่น เรียก เส้นกลางใบ เส้นที่แตกแขนงจากเส้นกลางใบ เรียก เส้นแขนงใบ ส่วนเส้นที่แตกจากเส้นแขนงใบ เรียก เส้นใบและเส้นใบย่อย ตามลำดับการเรียงเส้นใบมี ๒ แบบ ได้แก่
-แบบร่างแห การแตกแขนงของเส้นใบจะสารการเป็นร่างแหมี ๒ ประเภท ได้แก่ -ประเภทขนนก เส้นแขนงใบแตกจากแยกรังไมค์แยกออกไป ๒ ข้าง ไปยังขอใบและปลายใบ เหมือนขนนก เส้นใบย่อยสานกันเป็นร่างแห เช่น ใบฝรั่ง
-ประเภทนิ้วมือ เส้นแขนงใบขนาดต่างกันหลายเส้น แตกต่างจาก แตกจากปลายก้านใบ พุ่งไปยังขอบทุกด้าน หรือพุ่งไปยังปลายใบ เส้นใบย่อยสารการเป็นร่างแห เช่น ใบมะละกอ
-แบบขนาน การแตกแขนงของเส้นใบจากขนานกันมี ๒ ประเภท ได้แก่
-ประเภทขนนก เส้นกลางใบ เห็นได้ชัดเจน เส้นแขนงใบและเส้นใบแต่ขนานกันจะเส้นกลางใบ ไปยังปลายใบหรือขอบใบแบบขนนก เช่น ใบกล้วย
-ประเภทนิ้วมือ เห็นเส้นกลางใบไม่ชัดเจน แต่มีเส้นใบแตกจากปลายก้านใบพุ่งไปยังขอบใบ หรือพุ่งขนานตรงไปยังปลายแผ่นใบ เช่น ใบไผ่ ข.รูปใบ ลักษณะของรูปใบอาจแบ่งออกได้เป็น ๓ กลุ่ม คือ กลุ่มใบรูปไข่กลับ (ใบรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัดหงาย ใบรูปไข่กลับ ใบรูปขอบขนานแกมรูปไข่กลับ และใบรูปใบหอกแกมรูปไข่กลับ) กลุ่มใบรูปรี (ไบรูปทรงกลม ใบรูปรี ใบรูปขอบขนาน และใบรูปใบหอก) และกลุ่มใบรูปไข่ (รูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ใบรูปไข่ ใบรูปขอบขนานแกมรูปไข่ และใบรูปใบหอกแกมรูปไข่)
กลุ่มใบรูปไข่กลับ
๑. ใบรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัดหงาย
๒. ใบรูปไข่กลับ
๓.ใบรูปขอบขนานแกมรูปไข่กลับ
๔. ใบรูปหอกแกมรูปไข่กลับ
ใบรูปรี
๑.ใบรูปทรงกลม
๒.ใบรูปรี
๓.ใบรูปขอบขนาน
๔.ใบรูปใบหอก
กลุ่มใบใบรูปไข่
ก.ใบรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ๒.ใบรูปไข่
ข.ใบรูปขอบขนานแกมรูปไข่
ฃ.ใบรูปหอกแกมรูปไข่
ค.ปลายใบ แผ่นใบอาจมีหลายใบหลายแบบ ที่พบบ่อยมีแบบแหลม เรียวแหลม แหลมแข็ง ยาวคล้ายหาง ม้วน เป็นติ่งแหลม เว้าตื้น เป็นติ่งหนาม รูปหัวใจกลับ มน เว้าบุ๋ม และตัด
ง.ขอบใบ แผ่นใบอาจมีขอใบหลายแบบแตกต่างกัน ที่พบบ่อยเป็นแบบขนครุย หยักมน หยักซี่ฟัน จักฟันเลื่อยซ้อน เรียบ จาลึก เป็นหยัก เป็นแฉก หยักแบบขนนก จักฟันเลื่อย จักฟันเลื่อยถี่ เป็นคลื่น
จ. โคนใบ แทนใบอาจมีโคนใบได้หลายแบบต่างกัน ที่พบบ่อยมีแบบสอบเรียว รูปติ่งหู รูปเงี่ยงลูกศร รูปหัวใจ รูปลิ่ม รูปเงี่ยงใบหอก รูปเฉียง รูปมน รูปตัด แบบก้นปิด แบบรอบข้อ
ฉ.ผิวใบ แผ่นใบอาจมีผิวใบทั้งสองด้านเหมือนกันหรือแตกต่าง กันได้หลายแบบ ที่พบบ่อยมีแบบเกลี้ยง เป็นขุย มีขนสาก มีขนสั้นนุ่ม มีขนสั้นสีเทา เป็นขนครุย เป็นชายครุย มีขนหยาบแข็ง มีขนหยาบ มีขนสาก มีขนยาวห่าง มีขนรูปดาว มีขนสั้นหนานุ่ม และมีขนกำมะหยี่
ช. เนื้อใบ แผ่นใบอาจมีเนื้อใบต่างกัน ที่พบได้มากมีแบบบางคล้ายเยื่อ (โปร่งแสง) บางคล้ายกระดาษ (ทึบแสง) คล้ายแผ่นหนัง บางและแห้ง และอวบน้ำ
ใบเปลี่ยนไปทำหน้าที่อื่น
ใบหรือลางส่วนของพืชลางชนิดอาจลดรูปเมื่อไม่ได้ใช้ประโยชน์ พืชจำพวกตะบองเพชรทั้งหลายชนิดใบจะลดรูปหรือเปลี่ยนไปเป็นหนาม เพื่อลดการสูญเสียน้ำจากการคายน้ำ และเพื่อป้องกันตัวเอง พืชหลายชนิดอาจมีลางส่วนของใบเปลี่ยนไปเป็นหนาม เช่น ใบเหงือกปลาหมอ มีหนามที่ขอบใบ พืชพวกหม้อข้าวหม้อแกงลิงมีปลายใบเปลี่ยนไปเป็นโครงสร้างพิเศษสำหรับ ดักจับแมลง
