Advertisement
[url=http://www.disthai.com/]สมุนไพรหญ้าเจ้าชูต้นหญ้าเจ้าชู้ Chrysopogon aciculatus (Retz.) Trin.บางถิ่นเรียก หญ้าเจ้าชู้ ต้นหญ้าสึกกร่อน หญ้าขี้ข้า ต้นหญ้านกคุ่ม (ภาคกึ่งกลาง) หญ้าก่อน (ภาคเหนือ) หญ้ากะเตรย ต้นหญ้าขี้เตรย (ภาคใต้) หญ้าน้ำลึก (ตราด)
ไม้ล้มลุก ชนิดต้นหญ้า อายุนับเป็นเวลาหลายปี ลำต้นทอดนอนไปตามพื้นดินได้ไกลๆตามลำต้นมีกาบใบแก่ๆห่อหุ้มอยู่ ลำต้นตั้งตรง สูง 15-25 ซม. ไม่ค่อยแตกกิ่งก้านสาขา ใบ มักจะมีมากที่โคนต้น กาบใบยาว 1-3 เซนติเมตร กาบอันในที่สุดยาวถึง 6 ซม. หุ้มห่อรอบลำต้น มีลายตามยาว บางทีมีสีม่วง มีขนยาวนุ่มกระจายที่รอยต่อระหว่างกาบใบและตัวใบ ตามขอบของใบตรงภายในมีขนหนาแน่น ตัวใบ กว้าง 3-5 มิลลิเมตร ยาว 2-8 ซม. ใบข้างบนสุดลดรูปลงเหลือขนาดเล็กมา ขอบของใบสากคาย ขอบจักแหลมห่างๆบริเวณโคนใบเป็นตุ่มๆและก็มีขน เนื้อใบบาง วาว ดอก ออกที่ยอดเป็นช่อกระจัดกระจาย ยาว 3-6 เซนติเมตร แข็ง ตั้งตรง สีม่วงแกมแดง ช่อดอกย่อยชิดกันเป็นกระจุกที่ปลายกิ้งก้านช่อกระจุกละ 3 ช่อ แต่มีเพียงดอกเดียวแค่นั้นที่เป็นดอกบริบูรณ์เพศ และไม่มีก้านดอก โคนดอกมีเซลล์แข็ง
สมุนไพร ส่วนอีกสองดอกเป็นดอกเพศผู้ มีก้านดอก ยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร มีขน ช่อดอกย่อยที่ไม่มีก้าน ยาว 3-4 มม. กาบช่อดอกย่อยอันด้านล่างรูปใบหอก หลังแบน มีเส้น 2 เส้น ปลายแยกเป็น 2 ยอดแหลม ตามขอบใกล้ปลายมีขนสาก กาบช่อดอกย่อยอันบน ยาว 2.5-3.5 มม. ลักษณะซึ่งคล้ายท้องเรือ กาบด้านล่างของดอก (sterile lemma) ยาว 2.5-3 มิลลิเมตร รูปใบหอก ปลายแหลม บางใส ขอบมีขน ส่วนกาบด้านล่างอีกอันหนึ่ง (fertile lemma) ยาว 2.5-3 มิลลิเมตร บางใส แคบ ปลายมีหนามแหลม ยาวราว 5 มม. กาบบนของดอก บางใส ปลายแหลม ยาว 1.6 มิลลิเมตร อับเรณูยาวราว 1 มิลลิเมตร สีส้ม ปลายเกสรเพศเมียมี 2 อัน มองเห็นแจ่มแจ้งยื่นออกมาจากกลางช่อดอกย่อย ยาว 1-1.5 มม. มีขนยาวละเอียดเป็นมัน เป็นพู่คล้ายขน เมล็ด รูปขอบขนาน ยาวประมาณ 2 มม.
นิเวศน์วิทยา : ขึ้นได้ทั่วไปคุณประโยชน์ : ราก น้ำสุกกินแก้ท้องเสีย ต้น น้ำต้มดื่มเป็นยาขับเยี่ยว และถอนพิษบางจำพวก เถ้าจากต้นรับประทานแก้ปวดข้อ เม็ด ใช้ขับพยาธิตัวกลม
