สมุนไพรเพกา

[ำพ]

Advertisement

[/b]
สมุนไพรเพกา
ชื่อพื้นบ้านอื่น
มะลิดไม้ มะลิ้นไม้ ลิดไม้ (ภาคเหนือ) หมากลิ้นก้าง หมากลิ้นช้าง (งู-ภาคเหนือ) ดอก๊ะ ด๊อกก๊ะ ดุเอ็ง (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) กาโด้โด้ง (กะเหรี่ยง-จังหวัดกาญจนบุรี) เพกา (ภาคกลาง) ลิ้นฟ้า (เลย) เบโก (มลายู-นราธิวาส)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Oroxylum indicum (L.) Kurz
ชื่อตระกูล BIGNONIACEAE
ชื่อสามัญ Indian trumpet flower.
ลักษณะทั่วไปทางวิชาพฤกษศาสตร์
เพก�[/b][/i]ต้นไม้ขนาดเล็ก (ST) ผัดใบ -> สูงประมาณ 4-20 เมตร เปลือกต้น เรียบสีเทา บางคราวแตกเป็นรอยตื้นเล็กน้อย มีรูระบายอากาศเรี่ยราดตามลำต้นแล้วก็กิ่งไม้
ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนก มีใบคนเดียวๆขนาดใหญ่ที่ปลายก้าน รูปทรงกลม ปลายใบเรียวแหลม โคนใบมน ก้านใบยาวเพกา ใบย่อยรูปไข่ ขอบของใบเรียบ ออกตรงกันข้ามชิดกัน อยู่โดยประมาณปลายกิ่ง ก้านใบย่อยสั้น แผ่นใบสีเขียวเข้ม
มีดอกเป็นช่อแบบช่อกระจะ ช่อมีขนาดใหญ่ออกที่รอบๆปลายยอด มีก้านช่อดอกยาว มีดอกย่อยขนาดใหญ่ รูปปากเปิดแบบสามมาตรด้านข้าง กลีบดอกครึ้ม มี 5 กลีบ ด้านนอกสีม่วงแดงหรือน้ำตาลคล้ำ ด้านในสีเหลืองเปรอะเปื้อนๆครึ่งหนึ่งสีชมพู โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นรูปลำโพง ส่วนปลายแยกออกเป็นกลีบย่นขยุกขยิก รอบๆปลายกลีบด้านในสีขาวอมเหลือง หรือขาวอมเขียว มีเกสรตัวผู้ 5 อันใกล้กับท่อดอกโคนก้านจะมีขน
ผล -> เป็นฝักแบน ยาวคล้ายรูปดาบ ห้อยระย้าอยู่เหนือเรือนยอด สีน้ำตาลดำ เมื่อแก่จะแตกออกเป็น 2 ด้าน
เมล็ด -> เมล็ดแบน มีปีกบางใสไม่น้อยเลยทีเดียว
นิเวศวิทยา
เป็นไม้ที่ขึ้นได้ทั่วไปทุกภาคของเมืองไทย ชอบขึ้นบนที่โล่ง รอบๆชายป่าดิบ แล้วก็ไร่ร้างทั่วๆไป
การปลูกและก็แพร่พันธุ์
เป็นไม้ที่ปลูกง่าย และไม่ปรารถนาเอาใจใส่มากเท่าไรนัก เจริญวัยเจริญในที่เปียกชื้นระบายน้ำดีโดยเฉพาะดินซึ่งร่วนซุย ควรจะปลูกเอาไว้ในหน้าฝน ขยายพันธ์ุด้วยการเพาะเมล็ดหรือการตัดชำราก
[url=https://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/16960556/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B9%84%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%81%E0%B8%B2][/b]
ส่วนที่ใช้ รส รวมทั้งสรรพคุณ
เปลือกราก -> รสฝาดขม แก้ปวดท้อง ฝาดวสมาน เป็นยาบำรุง แก้บิด แก้ท้องเสีย ขับเหงื่อ
ราก -> รสฝาดขม เป็นยาบำรุงธาตุ แก้ท้องวตก เจริญอาหาร เพกาทำให้มีการเกิดน้ำย่อยอาหาร ฝนกับน้ำปูนใสทาแก้อาการอักเสบ ฟกช้ำ บวม ลำต้น รสขม แก้แมลงป่องต่อย
เปลือกต้น -> รสขมฝาด ขับน้ำเหลืองเสีย ขับเลือด ขับเสลด ดับพิษเลือด เป็นยาขมเจริญอาหาร
ใบ -> รสฝาด ใช้ต้มดื่มแก้อาการปวดท้อง แก้ปวดข้อ แล้วก็เจริญอาหาร
ผลอ่อนหรือฝักอ่อน ->[url=https://www.xn--42cg8cuanoj5b9czdzg.com/16960556/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B9%84%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%81%E0%B8%B2]เพกา[/url] รสขมร้อน ขับผายลม เป็นยาบำรุงธาตุ
ผลแก่หรือฝักแก่ -> รสขมร้อน แก้ร้อนในกระหายน้ำ
เม็ดแก่ -> รสขม เป็นยาอมปรับแก้ ขับเมหะ ใช้เป็นองค์ประกอบอย่างหึ่งในน้ำจับเลี้ยงของชาวจีนแก้ร้อนใน
วิธีใช้และก็จำนวนที่ใช้

• ขับเลือด ขับน้ำเหลืองเสีย โดยใช้เปลือกต้นสด 1 กำมือ หรือหนักราวๆ 20 กรัม สับเป็นชิ้นต้มในน้ำที่สะอาด 1 ลิตร เคี่ยวให้เหลือ 3 ใน 4 ส่วน กรองเอาน้ำ รุ่งเช้า-เย็น
• แก้ปวดฝี โดยใช้เปลือกสด ราว 1 ฝ่ามือฝนกับสุราโรงทาบริเวณที่บ่อยๆ
• แก้อาการร้อนใน แก้ไอ และขับเสมหะ เมล็ดเป็นองค์ประกอบอย่างหนึ่งใน “น้ำจับเลี้ยง” ของคนจีน โดยใช้เม็ดทีละ 0.5-1 กำมือ (หนักราว 1.5-3 กรัม) ใส่น้ำประมาณ 300 มล. ต้มไฟอ่อนพอเดือดนานราวๆ 1 ชั่วโมง ดื่มวันละ 3 ครั้ง

Tags : เพกา